Сентябрь

  1. Обсуждаем…… Тема: «В состоянии ли школа подготовить школьников к реальной жизни?»

а) Прочитайте текст и выразите свое согласие/несогласие, обосновывая свою точку зрения.

Преимущество школы состоит в том, что она позволяет нам узнать о многих вещах. Но те, кто еще не открыл свой талант, могут бесценно тратить свои школьные годы, переходя из одного класса в другой. Общая проблема, связанная с занятиями и уроками, состоит в их насыщенности – материал, который преподаватели пытаются донести до детей, впоследствии может пригодиться разве что для прохождения университетских вступительных тестов. Выходит, что мы получаем обширные знания, которые невозможно применить на практике, и школьники фактически задыхаются в потоке ненужной информации. Собственно говоря, похожая картина продолжается и в университете, где наравне с узкопрофильными дисциплинами нам продолжают «подавать» общеобразовательные.

Лишь небольшое количество элитных школ перешло на революционные методы преподавания. Но они остаются недоступными широкой публике из-за одной простой причины – дороговизны. Должно быть, это неправильный поворот в истории человечества, где все решили, что хорошее образование должно иметь невероятно высокую цену. Существует не так много времени, чтобы успеть чему-нибудь научиться. Мы вполне можем сделать это в течение короткого периода времени, но необходимо определиться с тем, как именно этому обучать. Не все продвинутые школы являются дорогими. Поэтому вся суть заключается в том, чтобы тщательно рассмотреть всевозможные варианты, и выбрать то общеобразовательное заведение, в котором не будут придерживаться шаблонных методов. То, в котором большая часть будет уделяться практической части, творческим заданиям и психологическим тренингам.

Еще одна вещь, которую вы должны наверняка знать, это как управлять своим капиталом. Школьная дисциплина «экономика» совершенно этому не учит. Вместо того, как планировать семейный бюджет, мы изучаем всякие законы спроса и предложения, рисуем кривые, и т. д. Как это поможет в обычной жизни? Да никак! Поэтому детей следует заранее обучать финансовому делу, чтобы не возникло проблем во взрослом возрасте.

Естественно, каждый должен иметь широкую базу знаний и узнать обо всем в своей жизни. Но мы должны брать свое будущее в свои руки и построить все именно так, как этого хотим. Есть достаточно времени на все, если это «все» правильно спланировать.

Школьные оценки: Прочитать и по каждому пункту высказать свою точку зрения.

  • Школьные оценки – это показатель знаний ученика. Они, естественно, субъективны, но в целом показывают уровень того, что знает и умеет ученик.
  • Оценки – не показатель умения мыслить.
  • .Школьные знания в том объеме, который преподается, – не нужны.

Мое мнение.

Помню, когда я была маленьким, мне всегда было интересно, почему ученики должны изучать все предметы в школе, а вместо этого они могли бы выбирать предметы, которые им обязательно понадобятся в будущем. Многие говорят, что нам никогда не понадобится большенство знаний, полученных в школе, и мы зря теряем время. Многие люди утверждают обратное, полагая, что их будущее зависит от того, как они учят в школе. Честно говоря, я согласна с обоими.
Я думаю, было бы интересно, если бы у каждого ученика была возможность выбрать свои любимые предметы, таким образом у них была бы возможность учиться более профессионально.

В некоторой степени я согласна с людьми, которые думают, что большая часть школьных знаний в нашей жизни никогда не нужна. Я думаю, что будущее человека не определяется знанием или незнанием биографии Наполеона, или запоминанием таблицы химии (если, конечно, вы не станете химиком) и так далее. Конечно, много учиться не помешает, ведь приятно общаться с человеком, который все знает (думаю, с таким человеком никогда не надоест). Но в любом случае, я думаю, нам не все предметы которые мы выучили в школе нужны в нашей жизни.

Но в то же время я считаю, что в школе нужно хорошо учиться, потому что хорошо быть развитым человеком. И еще я думаю, что в жизни нет ничего бессмысленного, потому что никто не знает, что нас ждет завтра, может быть, однажды нам действительно понадобятся эти знания …

Мое мнение про оценки.

Я не согласена с тем, что школьные оценки определяют уровень знаний ученика. Например, может быть человек с красным дипломом и кажется, что он должен быть очень умным и образованным, но если вы пообщаетесь с ним, вы увидите, что он на самом деле очень обычный человек (то есть он не такой же умный, как кажется). Я всегда стараюсь учиться в меру своих возможностей, но в то же время я не учусь для высокие оценки. Прежде всего, я учусь для себя, потому что в конце концов, спустя годы, мы будем помнить не оценки, а только то, что мы учили …

2. Прочитай  рассказ Л. Толстого “ После бала”.

-В чем вы видите критическую силу рассказа?

Рассказ о мальчике по имени Иван Васильевич. Он говорит, что много лет назад влюбилась, что было не похоже на обычную любовь. Это случилось однажды во время бала. А девочку звали Варенька. Вдруг они начинают танцевать, и Иван Васильевич говорит, что это был лучший момент в его жизни. Там он знакомился с отцом девушки, который оказывается полковником. Отец девочки оставляет на Ивана хорошее впечатление…
Но все меняется в один день, когда на следующий день Иван становится свидетелем того, как солдаты истязают татарина по приказу отца девушки… После этого дня Иван никогда не встречал девушку…

Я думаю, что суть этого рассказа в том, что нельзя слишком рано формировать мнение о человеке. Многие люди на первый взгляд хорошо выглядят, но потом оказывается наоборот.

-Какое впечатление произвел этот рассказ на вас? Чем взволновал? Над чем заставил задуматься?

Иногда я думаю о своих самых больших страхах. И один из моих страхов это – потерять друзей. Мы часто встречаемся с людьми, через какое-то время они нам нравятся, мы начинаем им доверять и и т. д. Но иногда они внезапно исчезают из нашей жизни или предают нас; только тогда мы понимаем, что доверились не правильному человеку … Вот почему я думаю, что требуется время, чтобы полностью узнать любого человека.

Вопросы по тексту:

Какую из двух частей вы считаете главной, несущей основное содержание произведения? 

Думаю, основная содержание рассказа – во второй части, потому что во втором часте Иван раскрывает настоящее лицо отца девушки.

— А зачем писателю понадобилась первая часть?

Думаю, без первой части рассказ был бы непонятным и неполным.


— Какие образы, ситуации противопоставляются писателем?

Весь рассказ построен на  контрастах — описание событий бала и после, психологическое состояние героев. 

– Какие эпитеты выбраны для характеристики бала? 

– Почему герою все на балу видится в таких радужных красках?

– Какую цветовую гамму использует Л.Н. Толстой для изображения сцены бала? как еняются цвета с развитием дальнейшего сюжета?

Думаю, первая часть рассказа описана светлыми тонами. Например, платье и перчатки девушки были белого цвета. И я представляю зал в светло-золотистом цвете.
Вторую часть представляю в темных тонах, так как во второй части рассказывается, как наказывали татар. Например, у меня война ассоциируется с черными и красными цветами (красный также является цветом крови).

— Прав ли Иван Васильевич, посчитавший Варю причастной к злу, совершенному её отцом?

Думаю, нет, потому что то, если у девочки плохой отец, не означает, что девочка тоже должна быть плохой. Может, эта девушка была очень хорошим человеком, и Иван плохо с ней обращался. Говорят, что каждый человек – зеркало своей семьи. Я согласна, но в то же время есть люди, у которых плохая семья, но эти люди отличаются от своей семьи.

3.Творческая работа : в ответе ли мы за поступки других людей, даже если это наши близкие люди? ( написать сочинение).


Я очень люблю своих близких, но при этом думаю, что в этой жизни никто не несет ответственности за действия других, даже если это наши близкие. Многие могут подумать, что я ошибаюсь, но я считаю, что жизнь слишком коротка, чтобы нести бремя ответственности за действия других людей на наших плечах. Жизнь научила, что каждый несет ответственность за свои действия, и при этом никто не обязан делать это за нас. Поэтому, прежде чем делать какой-либо шаг, мы должны думать об их дальнейших последствиях и помнить, что нам нужно только сладить все самому и двигаться вперед… Но если возможно, всем нужно помочь, потому что, может быть, однажды я тоже окажусь в такой ситуации и мне нужна будеть их помощь…

Թարգմանությունը՝

Ես շատ սիրում եմ իմ հարազատներին, բայց միևնույն ժամանակ կարծում եմ, որ այս կյանքում ոչ ոք պատասխանատու չէ մյուսների արարքների համար՝ նույնիսկ եթե դա մեր հարազատներն են: Հնարավոր է ինձ շատերը սխալ համարեն, բայց կարծում եմ, որ կյանքը չափազանց կարճ է ուրիշների արարքների պատասխանատվության բեռը մեր ուսերին քարշ տալու համար: Կյանքը սովորեցրել է, որ ամեն մեկը պատասխանատու է իր արարքների համար, և ոչ ոք պարտավոր չէ մեր փոխարեն դա անել: Այդ պատճառով ամեն քայլը անելուց առաջ պետք է մտածել դրանց հետագա հետևանքների մասին և հիշել, որ ամեն ինչ պետք է հարթել միայնակ և առաջ գնալ…
Սակայն հնարավորության դեպքում պետք է օգնել բոլորին, չէ՞ որ միգուցե ես էլ մի օր այնպիսի իրավիճակում հայտնվեմ և նրանց օգնության կարիքը ունենամ…

4.Прочитайте рассказ   Вячеслава Комкова «Я — немец».

Коротко напишите, что вы поняли, о чем он. Какова главная мысль рассказа?Напишите ваше мнение о прочитанном. 

Рассказ о мальчике, который в детстве был очень непослушным. Он часто кричал, и сделал плохие поступки, но после этого мать его не наказывала. Я думаю, что все родители очень терпеливы, все мы часто ошибаемся, но наши родители терпеливы, вместо того, чтобы наказывать нас, они пытаются помочь, объяснить, чтобы мы не сделали то же самое в следующий раз. По моему суть этого рассказа в том, что, какие бы плохие поступки мы ни делали, родители любят нас такими, какие мы есть.

Homework 21. 09. 21

I. Following a healthy lifestyle

Dear students, I think you know that nobody can be happy if he/she is not healthy both mentally and physically. So, to be happy we should, first of all, follow a healthy lifestyle. But how should we organize our everyday routine to have good results? These words and word combinations will help you to write your composition.

I think for having a healthy lifestyle we all have to pay attention to our mental and physical health at the same time. First of all I think that people should help one another, be kind and also not to be jealous. I think our mental health depends of what kind of people we are surrounded by. There are people who make us feel bad and broken and also they can make us feel depressed… in my opinion they only effect on our mental health so we have to stay away from them. Such people are called energetic vampires. And also it depends on what kind of person you are. Sometimes we think about negative and bad things. And after a short time if we don’t stop thinking about negative, it becomes normal for us… I think we all should try to be as positive as possible and be thankful to our life. Just be yourself, be positive and enjoy your life!

Physical health is also very important. Unfortunately there are people who eat junk food very often or they drink soda, alcohol too much, they smoke, they don’t care about their body or their weight and etc. I think we should eat healthy food and try to eat street food as less as possible. There are so many people who drink or smoke too much and in the end it can have really bad consequences. People should do morning exercises every day and be active in a day, move, jog, go for a walk, go on a hike and so on. I really care about my physical health that’s why I do morning exercises every day, in the evenings I go for a walk, sometimes I ride a bike. Frankly speaking sometimes I eat junk food too, but I’m trying my best to do it rarely.

Առաջադրանք բայական ժամանակների վերաբերյալ (հուշում. եթե նախադասության մտքից հասկանում եք, որ ենթական գործողություն չի կատարում, ուրեմն կրավորական սեռում է բայը:)

Use the verb in the correct tense forms.

We put up our tent in the middle of a field.

By the end of the war they had constructed a new bridge across the river.

She usually comes to school in time.

Where are the boys? They are still playing football.

Lock the door! – But I have already locked the door.

I’ve never been to London.

This bridge had been built by the end of last year.

He said that he would leave for New York the following week.

I was watching a football match on TV at six o’clock yesterday when my friends came to see me.

My chair broke yesterday.

This poem was written in 1967.

When I entered the room Mr. Brown was examining a student.

I haven’t seen Henry since last year.

He said that he would come to see us the next Friday.

This castle was built in the 10th.

If you are tired, we will stop working.

I have known him since we left school.

I said that I would try to enter the Yerevan State University the following year.

You won’t be able to catch the 7.30 train unless you take a taxi.

I think that I will have finished my work by 5 o’clock.

By that time he had completed his test.

I only understood that lesson after I had read it several times.

It has rained every day since we have came here.

Water boils at 100 degrees above 0.

III. Finish these sentences using your own imagination.

The best way of making good relationships with other people is trying to be simple and honest with them.

Whenever I feel depressed, I listen to music.

The best way of refusing an invitation is telling people that you have got some important plans.

Choosing a birthday present is sometimes really difficult, especially if you don’t know that person well.

White lies are sometimes save us from unpleasant situations.

Democracy is for educated people.

Being literate means to be polite.

Sometimes it is difficult to believe that time flies so fast…

Homework 14. 09. 21

I.Pardon me…, excuse me…, I am sorry… The meanings of these three English expressions in Armenian are expressed with one Armenian word «ներողություն», but do you know in which situations they are used? (2 points)

a) “How is your Dad doing?” “My Dad died five years ago.”

I’m sorry.

b) You spilled some wine on the hostess’s dress.

I’m sorry.

c) You didn’t hear the last two words.

Pardon.

d) Two people are talking together, and you want to ask them a question.

Excuse me.

II. What will you advise your friend to do if he/she says….? (2 points)

a) Whatever I do I can’t remember the new English words.

Try to associate the unknown words with other things!

b) I don’t know why I should go in for boxing instead of taking piano lessons.

You can get fit.

c) My grandfather needs to be operated on but he hasn’t got medical insurance.

Oh sorry, what a pity. It seems you will pay a lot, but the health is the most important.

d) Whatever I do my car won’t start.

You should let a mechanic to fix it.

e) Ouch! I have cut myself.

Put a bandage!

f) Hi, John. I am phoning you to find out how I can come back to the hotel. I forgot the hotel name and now I am lost in the big city.

I’m sorry. Send me a real time location please and I help you to find the way!

III. If you could translate this sentence into Armenian so that it made a sense, I would appreciate your knowledge both in English and Armenian. (2 points)

The greatest trial of patience is hearing a stammering barrister examining a stuttering witness in the presence of a judge hard of hearing.

Համբերության ամենամեծ փորձի դրսևորումը դատական նիստի ընթացքում կակազող փաստաբանի կողմից կակազող վկայի հարցաքննությունն է ՝ դատավորի ներկայությամբ :

IV. The Great Dane or The Dog’s Inspiration (a fable like story. I am the author of this story) (4 points) You can use a dictionary.

This may be a contrived story but it may also be a plausible one if you believe me.

One morning a Great Dane ran out of a block of flats. He looked around and then quickly rushed towards a tree. At that moment a dog of unknown breeding, dirty and gruesome, came out of a cellar, looked around and ran to the rubbish tube. The Great Dane ushered him with a reluctant glance. On seeing the new comer in his territory, the street dog ran up to him, and I overheard the following silent conversation between them. The street dog said,” You are of a high breeding. You are a Great Dane. You are clean and handsome, and I am dirty and repellent and still, I am sorry for you because you are not as free as I am. There isn’t any inspiration in your life.”  “How do you know that? If …”

“You are like a dummy, not a living being. Every day you only eat Pedigree when it is given to you, not when you want it. The choice is diminutive. You can’t have your own point of view. When you inhale, you wait for your master to tell you to exhale. You are constantly being haunted by your master who is also your owner, whereas I am free.”

“But I have got my own corner in a chamber in our flat, and if …”

“You have got only a corner in a chamber, whereas, all the cellars of all the blocks of flats in our district are mine. You have got only one master, whereas, I am loved by all the drunkards and children in this district. All the rubbish tubes are mine. I can make bets that my life is preferable to yours. Every day I have to come to terms with different dogs and in this way I enlarge my world outlook. I even have got a she-dog friend in my district. We love each other passionately. You are deprived of the right of free love. Your loving abilities, your feelings and sacred desires depend on your master’s will. That’s nonsense. I am really sorry for you. You can neither rub yourself on a tree nor run to the bushes when you feel like it. You are a prisoner. Your share in this life is patience. You are a caricature of a dog”. With these words the street dog threw a disdainful glance at the Great Dane and ran back to the rubbish tube which was full of sinister expectations. The Great Dane looked up for a moment and said, “ If all the ifs were pots and pans, life would be so simple.” With these words he marched into the block of flats and went up the stairs to the flat where his chamber was. Its tail was thin but firm and straight.

                                                                                                   Yura Ganjalyan

                                                                                                 Yerevan, 2004

Now please try to analyze this fable like story as much as you can. (10 points

This fable has figurative meaning. It’s about two dogs, who have a conversation with each other, where one of them has a rich owner, lives in a luxury house, another doesn’t have anything, it lives on the street, but anyway the poorest one feels happier, because it has freedom. The most valuable thing in the world. The street one has love, friends, it can has its own wishes do whatever it wants, but the rich one’s hands are tied, it can not do everything, it can be instructed just by its master.

This fable remind me about another story “The country mouse and the town mouse”.

I think it’s better to have less but have freedom and love then to have more but to be tied and not free.

Իմ ամառային արձակուրդները

Ահա և վերջ, ավարտվեցին ամառվա խենթ ու խելառ օրերը, և սկսվեց նոր ուսումնական տարին: Բայց մինչև ուսումնական տարվան անցնելը, ուզում եմ ներկայացնել, թե ինչով եմ զբաղվել այս ամառվա ընթացքում:

Ամառվա ընթացքում ընկերներով այցելել ենք Շանհայում տարբեր վայրեր, այդ թվում նաև Խաղաղ օվկիանոս /Շանհայը նույնպես ափ ունի դեպի Խաղաղ օվկիանոս/: Ես երբեք չեմ պատկերացրել, որ երբևիցե կկարողանամ իմ սեփական աչքերով տեսնել աշխարհի ամենամեծ օվկիանոսը․․․Պատահական չեն ասում, որ կյանքը լի է անակնկալներով…

Իսկ հիմա մի փոքր ներկայացնեմ օվկիանոսը: Նախ ասեմ, որ ջուրը բավականին տաք էր /ի տարբերություն մեր Սևանա լճի/, բավականին աղի, բայց, ի զարմանս ինձ, մեր այցելած ափում ձկներ չկային: Նաև ուզում եմ կիսվել մի հետաքրքիր բանով. չինացիները վախենում են լողալուց և արևահարվելուց, այդ պատճառով նրանք գրեթե չեն լողում:

Ճամփորդելուց բացի նաև զբաղվել եմ ինքնակրթությամբ: Մեկ տարի առաջ ես սկսեցի ուսումնասիրել իսպաներեն լեզուն, բայց դասերի պատճառով շատ ժամանակ չէի կարողանում հատկացնել: Ամառային արձակուրդների ընթացքում ես բավականին շատ ժամանակ հատկացրի և՛ իսպաներենի, և՛ անգլերենի վրա: Շաբաթվա մեջ 2-3 օր ես գնում էի գծանկարչության դասընթացների, իսկ այնտեղ ես մի քանի չինացի ընկերներ եմ ձեռք բերել: Շաբաթվա մեջ 2 օր օնլայն երգի պարապումքներ ունեի: Քանի որ ես շատ եմ սիրում կարդալ, այդ պատճառով հասցրել եմ տարբեր գրքեր կարդալ: Կարդացել եմ Ալբերտո Մորավիայի «Արհամարհանքը», Օսկար Ուայլդի «Դորիան Գրեյի դիմանկարը», Վարդգես Պետրոսյանի «Ապրած և չապրած տարիները», Ագաթա Քրիստիի «Էնդհաուզի առեղծվածը», Մկրտիչ Սարգսյանի «Շահմարի առեղծվածը» և այլն: Քանի որ ես շատ հետաքրքրված եմ պատմությամբ, այս ընթացքում նաև ժամանակ եմ հատկացրել մեր պատմությունը ուսումնասիրելուն: Հիմնականում ուսումնասիրել եմ հայոց ցեղասպանությունը: Նայել եմ «The Promise» ֆիլմը, որտեղ ներկայացվում է հայոց ցեղասպանությունը, և այդ թեմայով շատ գրքեր եմ կարդացել, այդ թվում նաև գերմանացի պատմաբան Գյունթեր Ֆուքսի և գերմանացի գրող Հանս-Ուլրիխ Լյուդեմանի կողմից գրված «Մարդասպանի սպանությունը» գիրքը, որտեղ մանրամասն ներկայացվում է Թալեաթ փաշայի պլանավորած կոտորածը և Սողոմոն Թեհլերյանի դատը:

Եվ վերջում, իհարկե, ժամանակ եմ տրամադրել նաև իմ հոբբիներին, տարբեր ֆիլմեր դիտել և լավ ժամանակ անցկացրել: Մի խոսքով, ես ունեցել եմ հագեցած և անչափ հետաքրքիր ամառ:

Գոյականներ

Ընդգծե՛ք գոյականները։ 

Անձրևաշխարհ, չորս, վարդագույն, վարդօվկիանոսԱրամ, լուսավոր, լույս, չքնաղ, ծիծաղել, աղջիկփոթորիկ, վազել, սեր, սիրել, վարունգ, նկարել, նկարիչ, գունագեղ, գարուն, երգել, ամառային, ամառՆոր տարիանտառ, հետաքրքիր, դեղին, խոսել, բառարան, կապուտաչյա, Սևանա լիճԳեղամա լեռներ, ջինջ, կղզի, տնային, տասնիններոդ, պար։ 

Խմբավորի՛ր անձնանիշ և իրանիշ գոյականները։ 

Ճանապարհորդ, ճանապարհ, լող, լողորդ, հեքիաթ, գրող, բանաստեղծություն, տնօրեն, ոստիկան, ոստիկանություն, միրգ, մրգավաճառ, Աֆրիկա, երևանցի, բժիշկ, հիվանդանոց, լուր, Կալիֆոռնիա, լոսանջելեսցի, լեռնաշղթա, Լոս Անջելես, 

դասախոս, դաս, դասարան, աֆրիկացի, Լյուդվիգ վան Բեթհովեն, երաժշտություն։ 

Անձնանիշ- Ճանապարհորդ, լողորդ, գրող, տնօրեն, ոստիկան, մրգավաճառ,  երևանցի, բժիշկ,  լոսանջելեսցի,  դասախոս, աֆրիկացի, Լյուդվիգ վան Բեթհովեն  

Իրանիշ- ճանապարհ, լող, հեքիաթ, բանաստեղծություն, ոստիկանություն, միրգ,   հիվանդանոց, լուր, լեռնաշղթա, դաս, դասարան, երաժշտություն, Աֆրիկա,  Կալիֆոռնիա, Լոս Անջելես 

Արտագրե՛ք, անհրաժեշտ տեղերում գրե՛ք մեծատառերով։  

նևադա նահանգ, արագած, կալիֆոռնիա, միջերկրական ծով, վահան տերյան, <<վիկտորիա>> նավ, վիկտորիա ջրվեժ, ֆիլիպինյան կղզիներ, հնդկական օվկիանոս, <<հիմար մարդը>> հեքիաթ, <<արա գեղեցիկ և շամիրան>> զրույց, տավուշի մարզ, տիգրիս գետ, արցախ, մեսրոպ մաշտոց, ծիրանենի, բարդի, գոշ գյուղ, հայաստան աշխարհ, մարդ, մխիթար գոշ, լեռնային ղարաբաղ։ 

Նևադա նահանգ, Արագած, Կալիֆոռնիա, Միջերկրական ծով, Վահան Տերյան, <<Վիկտորիա>> նավ, Վիկտորիա ջրվեժ, Ֆիլիպինյան կղզիներ, Հնդկական օվկիանոս, <<Հիմար Մարդը>> հեքիաթ, <<Արա Գեղեցիկ և Շամիրամ>> զրույց, Տավուշի մարզ, Տիգրիս գետ, Արցախ, Մեսրոպ Մաշտոց, ծիրանենի, բարդի, Գոշ գյուղ, Հայաստան աշխարհ, մարդ, Մխիթար Գոշ, Լեռնային Ղարաբաղ։ 

Լրացրու՛ բաց թողնված տառերը։ 

Աշուն է։ Շքեղ գույներ են  հագել  այգիները, սկսվել է բերքահավաքը։  Գյուղացիները  ծառերից հավաքում  են միրգը։ Պատշգամբում նստած՝ հիանում   էինք   աշնան   ոսկեզօծ  երանգներով։ Տանտիրուհին՝ տիկին Մարգարիտը, մեզ հյուրասիրում  էր ամառնավերջի բարիքներով։ Նա մեզ հյուրասիրեց նաև ամառային զովացուցիչ մրգահյութով։ Երեկո էր, երբ   վերադարձանք   քաղաք։  

7,8-րդ դասարանի քիմիայի  կարևորագույն հասկացությունների կրկնողություն   

               

Առաջադրանքք 1.-  Ի՞նչ  է  ուսումնասիրում  քիմիա գիտությունը:  Թվարկեք մարդկությանը  հուզող հիմնախնդիրների  լուծման  գործում <<Քիմիայի>> դերը:

Քիմիան բնագիտական գիտություն է, որը ուսումնասիրում է նյութերը, նրանց բաղադրությունը, կառուցվածքը, հատկությունները, տարածվածությունը, ստացումը և կիրառումը: Քիմիան բացատրում է բույսերի քիմիան, հրաբխային լեռնային ապարների ձևավորումը, ինչպես է կազմավորվում մթնոլորտային օզոնը և ինչպես են քայքայվում շրջակա միջավայրն աղտոտող նյութերը, Լուսնի վրա հողի հատկությունները, ինչպես են աշխատում դեղամիջոցները և ինչպես վերցնել ԴՆԹ-ի փորձանմուշներ հանցանքի վայրից:

Առաջադրանքք 2.- Ո՞րն է  կոչվում  ֆիզիկական  մարմին,սահմանեք և  գրեք   օրինակներ… 

Բոլոր առարկաներն ունեն ընդհանուր անվանում ՝ ֆիզիկական մարմին: Յուրաքանչյուր ֆիզիկական մարմին ունի որոշակի ձև, զանգված և ծավալ: Օրինակ ՝ ապակյա բաժակ և երկաթյա մեխ:

Առաջադրանքք 3.- Ո՞րն է  կոչվում   նյութ, սահմանեք  և  գրեք  նյութերի  օրինակներ…

Բոլոր առարկաները /ֆիզիկական մարմինները/ կազմված են նյութերից: Միևնույն նյութից կարելի է պատրաստել տարբեր առարկաներ: Օրինակ ՝ ապակուց կարելի էօատրաստել ծաղկաման, բաժակ, փորձանոթ:

Տարբեր նյութերից կարելի է պատրաստել միատեսակ առարկաներ: Օրինակ ՝ բաժակ կարելի է պատրաստել ապակուց, փայտից, երկաթից, կավից, պլաստմասսայից:

Առաջադրանք  4.- Ինչպիսի՞  նյութերից  են  պատրաստում  հետևյալ  առարկաները,  թվարկեք. 

  • Զարդեր-փայտ, ոսկի, պղինձ, պլաստմասսա, թանկարժեք քարեր, ալյումին, մետաղ
  • Արձաններ-կավ, քար, մարմառ, գրանիտ, ալյումին, պղինձ, երկաթ, ոսկի
  • Ամանեղեն-կավ, փայտ, պլաստմասսա, երկաթ, արծաթ, ոսկի

 Առաջադրանք  5.-   Դասակարգեք  նյութերը` պարզ   (մետաղներ, ոչմետաղներ) և   բարդ`  անօրգանական  և  օրգանական, գրեք  նյութերի  բանաձևերը  և  անվանեք 

Նյութերը լինում են պարզ և բարդ: Պարզ նյութերը բարդ նյութերից տարբերվում են նրանով, որ պարզը կազմված է մեկ քիմիական տարրից, իսկ բարդը՝ մեկից ավելի: Օրինակ մետաղներ -երկաթ Fe, պղինձ Cu, ալյումին Al, ոսկի Au -պարզ նյութեր են/ ոչ մետաղներ-ջրածին H2, թթվածին O2, քլոր Cl2, ազոտ N2 – պաչզ նյութեր են:

Օրգանական են կոչվում այն բարդ քիմիական նյութերը, որոնց կազմի մեջ մտնում է ածխածին:

Օրգանական նյութեր են. ճարպերըմ գլյուկոզը,ֆրուկտոզը, մրջնաթթուն, քացախաթթուն և այլն: Քացախաթթուն ՝ CH3COOH

Անօրգանական են այն բարդ քիմիական նյութերը, որոնք չունեն ածխածին-ջրածին -կապեր: Օրինակ՝ Na2O-նատրիումի օքսիդ, ZnO-ցինկի օքսիդ, Fe3O4-երկաթի օքսիդ, NaOH-նատրիումի հիդրօքսիդ, Al(OH3)-ալյումինի հիդրօքսիդ, H2SO4-ծծմբական թթու, HNO3-ազոտական թթու, Na2SO4-նատրիումի սուլֆատ, NCl-աղաթթու, Na2CO3-նատրիումի կարբոնատ և այլն:

Առաջադրանք  6.-Նյութերի  ինչպիսի՞ հատկություններ  գիտեք, թվարկեք, գրեք  օրինակներ…

Բոլոր նյութերը բնութագրվում են որոշակի հատկություններով: Նյութերի հատկություններից են՝ ագրեգատային վիճակը, գույնը, հոտը, համը, խտությունը, հալման և եռման ջերմաստիճանը, էլեկտրահաղորդակցությունը, ջերմահաղորդակցությունը, մագնիսական հատկությունը, ամրությունը: Նյութերի ագրեգատային վիճակները երեքն են՝ պինդ, հեղուկ և գազային: Պինդ նյութեր են՝ ոսկին, շաքարը, կավիճը և այլն: Հեղուկ նյութեր են՝ կաթը, նավթը, բուսական յուղը և այլն: Գազայն նյութեր են՝ թթվածինը, ջրածինը, ածխաթթու գազը և այլն: Օրինակ՝ ջուրը 0oC-ից ցածր ջերմաստիճանում պինդ է, 0oC-ից մինչև 100oC-ից բարձր աստիճանում գոլորշի:

Հիդրոֆոբ և հիդրոֆիլ նյութեր

Կենդանի օրգանիզմները պարունակում են տարբեր բնույթի հազարավոր քիմիական նյութեր: Կենդանի օրգանիզմներում հայտնաբերվում է Երկրի քիմիական տարրերի մեծ մասը: Կենդանի օրգանիզմներում մեծ է ՝ թթվածնի (O), ածխածնի(C), ազոտի (N) և ջրածնի(H) քանակությունը: Դրանք միասին կազմում են օրգանիզմի 98%-ը: Դրանկ կոչվում են ՝ մակրոտարրեր: Շատ ավելի քիչ է ՝ ծծմբի, քլորի, ֆոսֆորի, կալիումի, կալցիումի, մագնեզիումի, երկաթի և նատրիումի պարունակությունը: Մյուս տարրեը բջջում պարունակվում են չնչին քանակություններով, թեպետ դրանցից որոշ տարրեր ՝ ցինկը, պղինձը, յոդը և ֆտորը շատ կարևոր են բջջի կենսագործունեության և առողջ օրգանիզմի համար: Դրանք մտնում են ՝ օրգանական միացությունների ՝ ֆերմետների, հորմոնների և վիատմինների կազմի մեջ և պայմանավորվում են դրանց կեսնաբանական ակտիվությունը: Օրինակ ՝ յոդը մտնում է վահանաձև գեղձի հիմնական հորմոնի ՝ թիրօքսինի կազմի մեջ: Կենդանի օրգանիզմում պարունակվող տարրերը բնորոշ են նաև անկենդան մարմիններին, ինչը վկայում է բնության միասնականության մասին: Ըստ էության, ատոմային մակարդակում կենդանի օրգանզիմների և անկենդան մարմինների քիմիական բաղադրությունների մեջ տարբերություն չկա:

Բջջի անօրգանական միացությունների կազմում ամենամեծաքանակ և ամենատարածված անօրգանական նյութը ՝ ջուրն է: Դրա պարունակությունը օրգանիզմում տատանվում է լայն սահմաններում ՝ 10%-ից որոշ հյուսվածքների բջջիջներում մինչև 90%-ից զարգացող սաղմի բջջիջներում: Ջուրը որոշում է բջջի, ինչպես ֆիզիկական հատկությունները ՝ ծավալը, ջերմահաղորդականությունը և այլն, այնպես էլ որոշում է քիմիական հատկությունները և ակտիվությունը: Ջուրը համարվում է լուծիչ նյութ, ընդ որում լավ լուծվող նյութերը կոչվում են ՝ հիդրոիլ (հուն. <<հիդրոս>> ջուր, <<ֆիելո>> սիրել): Դրանցից են շատ անօրգանական ՝ աղերը, թթուները, օքսիդները և հիմքերը, իսկ օրգանական նյութերից ՝ ածխաջրեր, սպիտակուցներ և այլն: Կան շատ նյութեր, որոնք լուծվում են շատ վատ կամ ընդհանրապես չեն լուծվում ջրում: Օրինակ ՝ ճարպերը: Դրանք կոչվում են հիդրոոբ նյութեր (հուն. <<ֆոբոս>> վախ): Բջջի քիմիական նյութերի փոխակերպման բազմաթիվ ռեակցիաներ (սպիտակուցներ, ածխաջրեր, լիպիդներ և այլ միացություններ) ճեղքվում են և ընթանում ջրի անմիջական մասնակցությամբ:

Մարմինների էլեկտրականացումը: Էլեկտրական լիցք

  • Ինչպիսի ուժեր են ծանոթ ֆիզիկայի նախորդ դասընթացից:

Տիեզերկան ձգողական ուժ, ծանրության ուժ

  • Ինչու ապակե բաժակի և թղթի կտորների գրավիտացիոն փոխազդեցությունը նկատելի չէ:

Թեև բաժակի և թղթի կտորները փոխազդում են տիեզերական ձգողությամբ, բայց վերջինս շատ թույլ է Երկրի ձգողությունից, և թղթի կտորները չեն դիպչում բաժակին:

  • Ինչպես են փոխազդում շփված պլաստմասսայե գրիչը և թերթի շերտը:

Նրանց միջև գործում է ձգողության ուժը, այդ պատճառով թերթի շերտը կձգվի դեպի շփված պլաստմասսայե գրիչը:

  • Ինչպես են փոխազդում նույն ձողով շփված թղթի 2 շերտերը:

Դրանք կթեքվեն հակառակ կողմեր, ինչը նշանակում է որ նրանց միջև գործում են վանողության ուժերը:

  • Ինչպես են կոչվում իրար շփելիս մարմինների միջև ծագող նոր բնույթի ուժերը:

Շփման հետևանքով մարմինները ձեռք են բերում նոր հատկություն՝ բացի տիեզերական ձգողության ուժից այլ ուժով փոխազդելու հատկություն: Այդ հատկությունը բնութագրումեն մի ֆիզիկական մեծությամբ, որն անվանում են լիցք, իսկ լիցք ձեռք բերած մարմինները՝ էլեկտրականացած կամ լիցքավորված: Էլեկտրականցած մարմինների փոխազդեցությունն էլ, բնականաբար, անվանեցին էլեկտրական:

  • Ինչպես է առաջացել էլեկտրականություն անվանումը:

Հույները սաթն անվանում էին <<էլեկտրոն>>, որից էլ առաջացել է <<էլեկտրականություն>> բառը:

  • Էլեկտրական լիցքերի ինչ տեսակներ կան:

Գոյություն ունեն էլեկտրական լիցքերի երկու տեսակ՝ վանող լիցքեր և ձգող լիցքեր:

  • Ձևակերպել Կուլոնի օրենքը:

Երկու անշարժ կետային լիցքերի էլեկտրական փոխազդեցության ուժի մոդուլն ուղիղ համեմատական է լիցքերի մոդուլների արտադրյալին և հակադարձ համեմատական է դրանց միջև հեռավորության քառակուսուն:

  • Որն է էլեկտրական լիցքի միավորը ՄՀ-ում:

Էլեկտրական լիցքի միավորը ՄՀ-ում կոչվում է կուլոն՝ ի պատիվ Շ. Կուլոնի:

  • Երեք զույգ թեթև գնդիկներ կախված են թելերից (տես նկարը): գնդիկների որ զույգը՝

ա/   լիցքավորված չէ;

բ/    ունի նույնանուն լիցքեր;

գ/    ունի տարանուն լիցքեր:

Լիցքավորցած չէ երրորդը

Ունի նույնանուն լիցքեր առաջինը

Ունի տարանուն լիցքեր երկրորդը

Հայկ և Բել

Հայկ և Բել

Հայկի և Բելի մասին առասպելը, պատմականանալով, կապվել է հայկական ցեղերի կամ նախահայրերի և նրանց հարավային հարևանների (ասորեստանցիներ կամ բաբելացիներ) հետ և վերածվել է դյուցազնավեպի։ Աղեղնավոր Հայկը հայ ցեղի նախնին է, իսկ բռնակալը Բելը՝ սեմական ժողովուրդների արեգակնային աստվածը կամ Ասորեստանի թագավորը։ Վերջինս հպատակեցնում է բոլոր հսկաներին ու ժողովուրդներին։ Հայկը չի հպատակվում նրան: Իր տոհմով Բաբելոնից գալիս է Արարադ երկիրը, ապա անցնում է Հարք, հիմնում իր անունով բնակավայր՝ Հայկաշեն և բնակվում այնտեղ։ Տիտանյան Բելը դեսպան է ուղարկում Հայկի մոտ՝ առաջարկելով հնազանդություն և խաղաղություն։ Հայկը մերժում է: Բելը մեծ զորքով մտնում է Արարադ երկիրը։ Ճակատամարտում Հայկն իր երեքթևյան նետով սպանում է Բելին։ Ըստ վեպի՝ Հայկից սերում են հայերը, իսկ նրա բնակած երկիրը կոչվում է Հայք։ Կռվի վայրը Հայկն անվանում է Հայոց ձոր: Պատմությունը հիշվում է Մովսես Խորենացու (V դար) և Սեբեոսի (VII դար) պատմություններում, իսկ առանձին պատառիկներ՝  Անանիա Շիրակացու, Ջիվանշիրի, Վանական Վարդապետի և ուրիշների երկերում, նաև ժողովրդական զրույցներում: Ըստ Մովսես Խորենացու՝ Հայկը գանգրահեր,  վայելչակազմ, զվարթ աչքերով, ուշիմ ու խոհեմ, քաջ, երևելի և ազատասեր դյու ցազն է: Հայկի և Բելի բանակների միջև ճակատամարտը տեղի է ունեցել Վանա լճի, Ք.ա. 2492 թ.: Հայ ժողովուրդը Հայկի անունով է կոչել Օրիոն համաստեղությունը: «Գեղապատշաճ», «Խայտակն», «Քաջագանգուր», «Վարսագեղ» անուններով փառաբանվող Հայկը երբեմն նույնացվել է Հրատ (Մարս) մոլորակի հետ:

Աղբյուրը՝ http://www.tarntercum.ru/2016/10/hayk-ev-bel.html

Իմ վերլուծությունը

Առասպելները տվյալ երկրի ժողովրդի   հայելին են: Բացառություն չէ նաև Հայկի և Բելի մասին առասպելը: Այն շատ պարզ ձևով ներկայացնում է հայ տղամարդու ոգին, կերպարը, ուժն ու կամքը: Առասպելում ասվում է, որ Բելը առաջարկել է խաղաղություն միայն մեկ պայմանով, որ Հայկը պետք է ենթարկվի Բելին: Բայց Հայկը մերժում է՝ նախընտրելով պատերազմել:  Հայ ազգը իր պատմության մեջ երբեք չի ենթարկվել կամ իր գլուխը չի խոնարհել թշնամու առաջ: Առասպելում նաև նշվում է, որ Բելը կռվում էր անհամեմատ ավելի մեծ զորքով: Ցավոք սրտի հայ ազգը միշտ կռվել է իրենից անհամեմատ ավելի ուժեղ և մեծ զորքերի հետ, բայց անգամ այդքանից հետո երբեք չի հանձնվել: Մենք պատմության մեջ այդպիսի օրինակներ շատ ունենք: Օրինակ՝ Ավարայրի ճակատամարտը ՝ երբ հայ ժողովուրդը կռվում էր  պարսիկների թվով անհամեմատ մեծ բանակի և հարբեցրած փղերի  հետ, բայց այդուհանդերձ տոնեց բարոյական  հաղթանակ:  Կամ 90-ականների հայ-ադրբեջանական պատերազմը՝ երբ հայ ժողովորդը նոր էր անկախացել Սովետական Միությունից և ունենալով թույլ տնտեսություն,  գրեթե  չունենալով զենք ու զինամթերք  3-6 տարի համառ պայքարից հետո հաղթանակ տոնեց և կարողացավ վերադարձնել իր հին պատմական հողերը: Այսիպսի օրինակներ մեր պատմության մեջ շատ կան  Հայկի և Բելի առասպելը այդ վառ օրինակներց մեկն է: Երբ Հայկի փոքր բանակի դեմ կռվում էր բռնակալ Տիտանյան Բելի զորքը: ի վերջո Հայկը իր երեքթևյան նետով սպանում է թշնամու հզոր արքային և հաղթում…

Չեմ կարող նաև չնշել 2020 թվականի 44 օրյա պատերազմի օրինակը: Թշնամին մեզ առաջարկել էր խաղաղություն, եթե մենք համաձայնվեինք խաղաղ ճանապարհով նրանց հանձնել մեր պատմական Արցախը:  Բայց ինչ խոսք անհնար էր համաձայնել դրան: Եվ սկսվեց անհամեմատ մարտ: Ես համարում եմ, որ հայ մարտիկը չի պարտվել, մենք չենք պարտվել, հայը կռվել է քաջաբար, մարտնչել է մինչև արյան վերջին կաթիլը: Իսկ այն ինչ ունենք այսօր կարծում եմ ժամանակավոր է, պետք է հավաքել բոլոր ուժերն ու մտածել ապագայի մասին: Մենք դեռ փայլուն հաղթանակներ տոնելու ենք…

Մեր պատերազմները միշտ եղել են լինել չլինելու համար: Այդպիսին էր նաև Հայկի և Բելի առասպելը: Ինչպես հայտնի է Հայկը հայ ազգի նախահայրն է: Երբևիցէ մտածել ենք, եթե հանկարծ Հայկը պարտվեր Բելին ի ՞նչ կլիներ հայի հետ: Կարծում եմ պարզապես հայ ազգը չէր լինի:

Երբեմն մտածում եմ ի՞սկ եթե նույն բաների միջով անցներ մեկ ուրիշ ազգ, արդյոք այդքանից հետո կկարողանար գոյատևել և ոտքի կանգել, ինչպես հայ ազգը իր ողջ պատմության մեջ…

Երկրաբանական առանձնահատկությունները: Մակերևույթի հիմնական գծերը

  • Նշել Հայկական լեռնաշխարհի երկրաբանական առանձնահատկությունները

Հայկական լեռնաշխարհը ըն­կած է Եվրասիայի տարածքում Պիրենեյան թերակղզուց մինչև Հնդկաչին թերակղզի ձգվող Ալպ-Հիմալայան լեռնային գոտու գրեթե կենտրոնական մասում: 

Միլիոնավոր տարիներ առաջ, երբ ժամանակակից մայրցամաքները դեռ վերջնականապես չէին բաժանվել և ձևավորվել որպես առանձին մայրցամաքներ, Ալպ-Հիմալայան լեռնային համակարգի տե­ղում եղել է նույնանուն գեոսինկլինալային իջվածքը, որտեղ տարածվել է Թետիս օվկիանոսը։ Դա նշանակում է, որ ժամանակակից Հայկական լեռնաշխարհի տեղում օվկիանոս է տարածվել:

Հայկական լեռնաշխարհը ձևավորվել է մոտ 25−30 մլն տարի առաջ` այդտեղ ընթացող ալպյան լեռնակազմական գործընթացների շնորհիվ։ Ծովն աստիճանաբար նահանջել է, և բարձրացող գեոսինկլինալը վերածվել է լեռնային երկրի, երկրաբանական շերտերը խախտվել են՝ գոյաց­նելով ծալքաբեկորային լեռներ։ Այդ ամենն ուղեկցվել է ուժեղ հրաբխային ժայթ­քումներով։

  • Գրել ինչ ֆիզիկաաշխարհագրական միավորներից է կազմաված լեռնաշխարհը

Հայկական լեռնաշխարհի ֆիզիկաաշխարհագրական շրջանացման սխեմաների հանդիպում ենք դեռևս վաղ միջնադարի հայ պատմիչների աշխատություններում, որտեղ «աշխարհները» և «գավառները» առանձնացվել են լեռնաշխարհի լեռնագր. առանձնահատկությունների հիման վրա։ XIX դ-ի վերջին և XX դ-ի սկզբին մշակվել են Հայկական լեռնաշխարհի բնության առանձին տարրերի՝ ռելիեֆի, կլիմայի, հողերի, բուսականության շրջանացման բազմաթիվ սխեմաներ։

Ներկայումս բնական պայմանների ներքին միասնության և ինքնատիպության հիմքով ՀՀ-ում առանձնացվում է ֆիզիկաաշխարհագր. 7 շրջան՝ Արարատյան, Զանգեզուրի, Լոռու, Շիրակի, Սևանի ավազանի, Վայքի, Տավուշի։

  • Քարտեզից դուրս գրել եզրային ծալքաբեկորավոր լեռնաշղթաներն իրենց գագաթներով

Փոքր Կովկասի հյուսիսային լեռնաշղթաները բաղկացած են արտաքին և ներքին շարերից։

Արտաքին շարին են պատկանում Վիրահայոց, Գուգարաց և Միափորի լեռնաշղթաները, որոնք միմյանցից բաժանված են Դեբեդ և Աղստև գետերի հովիտներով։

Ներքին շարին են պատկանում Բազումի, Շիրակի, Փամբակի և վերջինիս ճյուղ հանդիսացող Ծաղկունյաց միջին բարձրության լեռնաշղթաները։ Բազումի լեռնաշղթայի վրա հայտնի է Պուշկինի լեռնանցքը, որով անցնում է Փամբակ գետի հովիտը (Սպիտակ, Վանաձոր քաղաքները) Լոռու դաշտին (Տաշիր և Ստեփանավան քաղաքներին) կապող ավտոմայրուղին։

Պուշկինի լեռնանցքի տարածքում է նաև ՀՀ միակ գործող հողմաէլեկտրակայանը: Շիրակի լեռնաշղթան սկսվում է Ախուրյանի հովտից և ավարտվում Փամբակ գետի վերին հոսանքի գետահովտով։ Այն Ջաջուռի լեռնանցքով բաժանվում է Փամբակի լեռնաշղթայից: Ջաջուռի լեռնանցքով է անցնում Գյումրի-Սպիտակ-Վանաձոր ավտոմայրուղին:

Ներքին շարի լեռնաշղթաներից ամենաերկարը Փամբակի լեռնաշղթան է, որի ամենաբարձր գագաթը Թեժ լեռն է (3101 մ)՝ հայտնի իր նեֆելինային սիենիտի պաշարներով։ Փամբակի լեռնաշղթան ձգվում է Ջաջուռի լեռնանցքից մինչև Սևանի լեռնանցք՝ արևելքում: Ծաղկունյաց լեռնաշղթայի բարձր գագաթ Թեղենիսի լանջին է Ծաղկաձորի հանգստյան գոտին։

Սևանի լեռնաշղթայի Քաշաթաղ գագաթում ներքին շարին միանում է Փոքր Կովկասի Հյուսիսային լեռնաշղթաների արտաքին շարը և ձգվում է մինչև Արաքսի հովիտը։ Այս համակարգում հայտնի են Արեգունու, Սևանի, Արևելյան Սևանի և Մռավի լեռնաշղթաները, որոնց մի քանի գագաթների բարձրությունն անցնում է 3000 մ-ից, իսկ Գոմշասար (Արիության լեռ) գագաթինը հասնում է 3724 մ-ի։ Այս համակարգի բոլոր լեռները, բացի Մռավից, եզրավորում են Սևանա լիճը:

Միջլեռնային գոգավորություններից Հյուսիսային մարզում առանձնանում է Լոռու գոգավորությունը։ Այստեղով է հոսում Դեբեդի վտակ Ձորագետը։ Լավաներով, տուֆերով և լճային նստվածքներով լցված Շիրակի գոգավորությունը արևմուտքում (Թուրքիայի տարածքում) միաձուլվում է Կարսի սարահարթին։

Հարավային ծալքաբեկորավոր լեռների և միջլեռնային գոգավորությունների մարզը ներառում է Ուրծի, Վայքի և Զանգեգուրի լեռնաշղթաներն իրենց լեռնաբազուկներով, որոնք համատեղ կազմում են Փոքր Կովկասի Մերձարաքսյան  համակարգը։

Ուրծի լեռնաշղթան, որը բուսածածկույթից զուրկ է, լերկ լանջերով, ձգվում է Արարատյան դաշտի եզրով՝ կենտրոնական մասում հասնելով գրեթե 2450 մ բարձրության։ Լեռները հայտնի են կրաքարի պաշարներով, որոնց հիման վրա էլ գործում է Արարատի ցեմենտի գործարանը:

Ուրծի լեռնաշղթային զուգահեռ՝ նրանից հարավ-արևելք, մինչև Զանգեզուրի լեռնաշղթա, ձգվում է Վայքի լեռնաշղթան, որը ջրբաժան է Արփայի և Նախիջևանի գոգավորությունների միջև։ Այստեղ կրաքարային ապարների մեջ առաջացել են կարստային քարանձավներ, որոնցից նշանավոր են Մոզրովի և Մագիլի քարանձավները։

Միջօրեականի ուղղությամբ՝ ոսկու պաշարներով հայտնի Ամուլսարից մինչև Արաքսի հովիտը ձգվում է Զանգեզուրի լեռնաշղթան։ Նա ամենաբարձրն է Փոքր Կովկասի լեռնահամակարգում։ Ամենաբարձր գագաթը Կապուտջուղ լեռն է (3904 մ)։ Հայտնի են լեռնաշղթայի հյուսիսային մասում գտնվող Որոտանի (2344 մ) և Սիսիանի (2345 մ) լեռնանցքները։ Որոտանի լեռնանցքով անցնում է Երևան–Մեղրի ավտոմայրուղին, իսկ Սիսիանի լեռնանցքով տրանսպորտային կապ է հաստատվում Նախիջևանի գոգավորության հետ։

Զանգեզուրի լեռնաշղթայից սկսվում և համարյա ուղղահայաց դեպի արևելք են ձգվում Բարգուշատի և Մեղրու լեռնաշղթաները, որոնք մասնատված են Որոտան, Ողջի, Ծավ և այլ գետերի՝ մինչև 500 մ խորություն ունեցող հովիտներով։ Բարգուշատի լեռնաշղթայի և Սյունիքի հրաբխային լեռնավահանի համաձուլվածք է 700 մ խորությամբ Որոտանի կիրճը:

3-րդ վարժության աղբյուրը ՝ https://www.imdproc.am/p/ashkharhagrutyun/9-dasaran/hayastani-hanrapetutyan-bnutyuny-31086/reliefy-33825/re-83f5c636-2acb-4d9a-b0bf-d6607a95b165