Февраль

Задание 1. Рассказы А. П. Чехова

1. Знакомство с Чеховым
2. В чем особенность чеховских рассказов?

Чехов – изумительный автор лаконичной речи, выразительного емкого штриха, словом, репликой, деталью умел сказать многое. У Чехова мы учимся меткому, точному слову. 

1. Прочитайте рассказ Чехова » Толстый и тонкий«:

Вопросы:
1. Где встретились тонкий и толстый?

Они встретились на вакзале Николаевской железной дороги.

2. По каким причинам они оказались на вокзале Николаевской железной дороги?

Tонкий выходил из прибывшего вагона, a толстый обедал в столовой.

3. Почему губы толстого «лоснились, как спелые вишни»?

Толстый пообедал на вокзале, и губы его, подернутые маслом, лоснились, как спелые вишни.

4. Чем был «навьючен» тонкий?

Oн был навьючен чемоданами, узлами и картонками

5. Кто сопровождал тонкого?

Его жена и сын.

6. Какие запахи исходили от толстого и тонкого? О чём свидетельствовали эти запахи?

Oт толстого Пахло хересом и флер-д’оранжем, a от тонкого Пахло ветчиной и кофейной гущей. Это показало их экономичность. Толстый пах дорого, а тонкий пах бедно и примитивно.

7.Какие чувства возникают у вас при прочтении этого рассказа?

Мне стало жаль бедного друга. Он уважительно заговорил вслед за своим старым другом, когда узнал, что у его друга высокое положение…

8. Какова идея произведения?

Я думаю, что главный смысл этой истории в том, что каким бы успешным ты ни был, не забывай своих родителей, друзей и близких. Никогда не думайте, что вы лучше, и не смотрите свысока на других. Мы, люди, все равны, только Бог совершенен.

9.Какое человеческое качество высмеивает Чехов?

В этом рассказе Чехов показывает два типа людей. Тот, кто высокомерный, хвастается перед всеми, а другой считает себя обычным человеком.

Вывод:

Чехов несколькими штрихами показывает характер персонажей: Михаил улыбается, искренне радуется, а Порфирий даже не смотрит на него, он увлечен собой. Кажется, что это тонкий — большой начальник. На самом деле — нет. Михаил говорит, что он — тайный советник и у него есть ордена. Все сразу же меняется: тонкий угодливо кланяется, называет его «ваше превосходительство». Когда толстый просит его себя так не вести, тот только противно хихикает в ответ. Толстый спешит побыстрее закончить разговор. Мне кажется, что Чехов хотел показать, что все — люди и не надо унижаться перед вышестоящими. Еще он хотел показать, что бюрократическая система убивает все человеческие чувства в людях. Мне было смешно, но описанная ситуация скорее грустная. Ведь встретились два старых приятеля, которые давно не виделись — им бы по-дружески поболтать и порадоваться. А вышло, что оба они обиделись друг на друга.

Напишите сочинение-размышление » Какие чувства вызывает у меня тонкий»

Задание 2. Степени сравнения прилагательных

Упражнение 1. Употребите прилагательные из скобок в форме сравнительной степени.

1. Читайте громче! 2. Говорите медленее! 3. Пишите хорошо! 4. Слушайте внимательно! 5. Одевайтесь тепло! 6. Мой руки чисто! 7. Чем выше в горы мы поднимались, тем труднее становилось дышать. 8. Чем тише вы говорите, тем хуже я вас слышу. 9. Тем быстрее читается книга, чем она интереснее. 10. Насколько ниже температура вещества, настолько медленее движутся молекулы. 11. Чем больше становится скорость ракеты, тем сильнее действуют перегрузки.

Упражнение 2. Напишите предложения, употребляя прилагатель-ные в форме превосходной степени:

а) 1. Его статья интереснейшая. 2. Твой костюм красивывейший. 3. Это здание высочайшее. 4. Это озеро глубочайшее. 5. Эта река широченная. 6. Эти горы богатейшие. 7. Эта комната большушая. 8. Он даѐт интереснейшие книги. 9. Я купил лучший костюм.

Упражнение 3. Образуйте от выделенных прилагательных превосходную степень.

1. Точность в работе имеет огромнейшее значение. 2. Летом мы отдыхали в прекраснейшем месте. 3. Даже маленьшая неточность может привести к большейшим неопрятностям. 4. Во время болезни моя подруга была в тяжелом состоянии. 5. Мы удивились, когда наши гости заговорили на чистейшем русском языке. 6. На афише мы увидели имена известных артистов, в том числе имя популярнейшей у молодежи певицы. 7. Работа врача – труднейшая работа. 8. Наш профессор – талантливый ученый. 9. В вашей дипломной работе есть грубейшая ошибка. 10. Мать моего друга – добрейшая женщина. 11. Внук благодарен своему дедушке за мудрейшие советы. 12. Наш друг умеет готовить вкуснейшие блюда.

Задание 3. Прямая и косвенная речь
Упражнение 1. Переведите прямую речь в косвенную.
Мария сказала подруге: «Я позвоню тебе вечером».
Мария сказала подруге, что она позвонит ей вечером.

А) 1. Степан написал своим родителям: «Я много занимаюсь и уже хорошо
говорю по-русски».

Степан написал своим родителям что он мно занимается и уже хорошо говорит по русски.

2. Борис сообщил матери: «Я сдал все экзамены и уже
купил билеты на самолёт».

Борис сообщил матери что он сдал все экзамены и уже купил билеты на самолет.

 3. «Я вижу снег первый раз, у нас на родине
никогда не бывает снега», − сказала нам Беатрис.

Беатрис нам сказала что она видет снег первый раз, так как у них некогда не бывает снега.

 4. Туристы сказали гиду:
«Мы хотим сфотографироваться возле памятника».

Туристи сказали гиду что они хотят сфотографироватся возле памятника.

5. «Я не знаю, как решать
эту задачу», − сказал учителю Юрий.

Юрий сказал учителю что он не знавт как решать эту задачу.

Мария спросила маму: «Кто звонил мне утром?»
Мария спросила маму, кто звонил ей утром?

Б) 1. Игорь спросил нас: «Куда вы идёте?»

Игорь спросил нас, куда мы идем?

 2. Секретарь спросил Кристину: «Откуда вы приехали?»

Секретарь спросил Кристину, откуда мы приехали?

 3. Диего спросил продавца: «Сколько стоит испанский словарь?»

Диего спросил продавца, склолькостоит испанский словарь?

 4. «Когда у нас будут экзамены?» − спросили студенты преподавателя.

Когда у них будут экзамены?-спросили студентй преподавателя.

 5. «Где ты собираешься учиться после школы?» − спросила брата сестра.

Где он собирается учится после школы?-спросила брата сестра.

Мария спросила подругу: «Ты позвонишь мне вечером?»
Мария спросила подругу, позвонит ли она ей вечером.

В) 1. «Тебе понравился новый фильм?» − спросил меня брат.

Мне понравился новый фильм?-спросил меня брат.

 2. «Вы уже знакомы с Леной?» − спросила нас Анна.

Нам ужи знакомы с Леной?-спросила нас Анна.

 3. Хозяйка спросила гостей: «Хотите ещё кофе?»

Хозяйка спросила гостей, хотят ли они еше кофе?

 4. Врач спросил больного: «Вам уже лучше?»

Врач спросил больного, лучше ли ему?

 5. «Ты помнишь мой номер телефона и адрес?» − спросил меня Саша.

Я помню его номер телефона-спросил меная Саша.

 6. «Вам всё понятно?» − спросил у школьников учитель.

Им все понятно?-спросил у школьников учитель.

Мария сказала подруге: «Позвони мне вечером!»

Мария сказала подруге, чтобы она позвонила ей вечером.

Г) 1. «Откройте тетради и напишите дату», − сказал нам преподаватель.

Преподаватель нам сказал, чтобы мы открили тетради и написали дату.

 
2. «Принимайте это лекарство и пейте горячий чай с лимоном», − посоветовал
врач больному.

Врач посоветовал больному чтобы он пренемал это лекраство и пил горячий чай с лимоном.

 3. Я сказал своему соседу: «Не разговаривай и не мешай мне
слушать урок!»

Я сказал своему соседу чтобы он не разгоривал и не мешал мне слушать урок.

 4. «Пиши и звони чаще!» − попросила меня мама.

 Мама меная попрасила чтобы я писала и звонила ей чаще.

Задание 4. Напишите эссе » Сегодня в мире неспокойно»

Критика 21 века, кажется, стала модной в наши дни. Мы постоянно критикуем и жалуемся. Нам всегда кажется, что мы чем-то недовольны. Люди продолжают говорить: «О, как мир запутался в последнее время. Люди стали более ревнивыми, эгоистичными, бессердечными и так далее.» Люди жалуются, что у них всегда есть проблемы, и жизнь в 21 веке стала самой сложной проблемой. Ну, с одной стороны это понятно, так ка коронавирус, живет с нами уже три года, в последное время было несколько войн, в мире ситуация напряженная, часто случаются стихийные бедствия и так далее.

Но люди забываюы что в мире никогда не было идеализма. В мире всегда были «проблемы».

В ХХ веке Первая и Вторая мировые войны унесли жизни миллионов невинных людей. Более 500 миллионов человек умерли от смертельного испанского гриппа 20-го века. Подобные случаи в мире были и есть до сих пор.

Но я думаю, что большинство этих проблем вызвано людьми.

Может быть, если бы люди были добрее, умнее, заботливее мир был бы безопаснее. Было бы меньше проблем. Не было бы войн. Невинные люди не погибнут. Если бы люди были более дисциплинированными, возможно, этот вирус не продержался бы так долго.

В конце концов мир был бы более мирным…

Задание 5. Проект “ Самые нужные профессии”

Актуальность проекта: Рынок труда непрерывно меняется, и профессии, которые были востребованы 5 лет назад, сегодня могут оказаться ненужными и малооплачиваемыми.

Цель проекта: исследовать, какие тенденции ожидают разные сферы в будущем, и какое  образование даст  конкурентное преимущество

 Ход проекта:

1. «Атлас новых профессий» дает список навыков, необходимых для будущего. Вот основные:

• мультикультурность и мультиязычность
• системное мышление
• экологическое мышление
• программирование/ робототехника/ искусственный интеллект
• работа в условиях неопределенности
• межотраслевая коммуникация
• клиентоориентированность и работа с людьми
• управление проектами

А что вы думаете об этих навыках?

• Поисково-исследовательская работа: выбрать одну профессию из предложенных, исследовать, написать о ней в блоге. Написать также в блоге, подходит вам эта профессия или нет и почему (аргументировать).
• Специалист по искусственному интеллекту
• Инженер-робототехник
• Специалист по базам данных
• Инженер по сбыту
• Инженер по интернет-безопасности
• Менеджер по продукции
• Финансовый аналитик
• Руководитель технического проекта
• Проджект-менеджер
• Инженер базы данных
• Scrum-менеджер
• Кризисный консультант
• Кредитный консультант
• Менеджер по продажам фармацевтической компании
• Онлайн-преподаватель
• Персональный стилист

Мы часто принимаем решения. В основном они связаны с бытовыми проблемами. Но иногда в жизни бывают моменты, когда нам приходится принимать судьбоносные решения. Одним из таких решений является выбор профессии. Каждый должен понять, в какой сфере он видит себя больше всего: он должен сделать разумный выбор. Человек должен найти профессию, которая ему больше всего подходит.

Но выбрать профессию непросто. Прежде чем выбрать профессию, каждый думает, ищет, спрашивает мнение других людей и т.д. Слишком часто мнения окружающих мешают нам выбрать подходящую нам профессию.

На мой взгляд, выбрать профессию сейчас сложнее, чем несколько лет назад. В последние годы менталитет людей изменился, и сегодня в обществе есть большая группа, утверждающая, что школьные знания в будущем нам не нужны. Они думают, что ходить в школу — бессмысленная трата времени. Это также оказывает большое влияние на наш выбор профессии.

Томас Эдисон, изобретатель лампочки, является одним из самых известных физиков в мире. Его исключили из школы, потому что он с трудом все понимал. Читать, писать и считать его научила мать. Но в будущем он стал автором ряда изобретений.

Приведу еще один пример самого богатого человека в мире Илона Маска, который, кстати, является основателем Tesla. По его словам, он был худшим учеником в школе. Тогда его не могли принять в университет. Он всегда настаивает на том, что для достижения успеха не нужно высшее образование. Сегодня его состояние составляет более 300 миллиардов долларов.

Таких примеров много. Многие люди, следуя словам успешных людей, думают, что они тоже добьются больших успехов, не учья в школе хорошо. Странно, но иногда в жизни бывают исключения. Жизнь этих успешных людей решила свести такая судьба. Им просто повезло.

Я сама часто задумывался над этим вопросом. Где-то я согласна, то что мы выучили в школе, нам в будущем не понадобится. Но с другой стороны, я думаю, что мы должны хорошо учиться в школе. Ведь школа делает нас разносторонними развитыми людьми.

Я пытался поискать в интернете, чтобы понять, какие профессии сегодня самые популярные.

• Программирование

Вместе с развитием бизнеса, финансовых систем и промышленных технологий возрастает потребность в создании инновационных программ и спрос на хороших специалистов. Предполагается, что в 2026 г. на мировом рынке появится спрос на 1,2 млн новых специалистов.

• Специалист по цифровому маркетингу

Мир становится цифровым. На постоянно совершенствующемся потребительском рынке существует неиссякаемый спрос на специалистов по цифровому контенту или маркетологов, кстати, фрилансеров.

• Технология 3D-печати

Эта новая технология становится все более популярной, ее используют для создания «прототипов» для продажи. 3D-печать широко используется в биомедицинской, авиационной, автомобильной и многих других отраслях.

• Специалист по ветроэнергетике

Потребность в чистой энергии растет вместе с изменением климата. Энергия ветра – будущее человечества как с точки зрения сохранения климата, так и с точки зрения экономии денег.

• Специалист по кибербезопасности

ИТ-безопасность — это защита компьютерных систем. Область кибербезопасности становится все более мощной из-за роста интернет-зависимых компьютерных систем из-за роста количества смартфонов, телевизоров и других устройств.

• IT-врач

Специалист, в совершенстве владеющий медициной и программированием. В ближайшее время пациенту больше не нужно будет ехать в больницу и ждать. Любой желающий сможет в режиме онлайн рассказать о своем самочувствии, получить немедленную медицинскую консультацию и необходимые лекарства.

• Физиотерапевт

В результате значительных изменений качества жизни возрастает спрос на профессиональных физиотерапевтов. После постоянной напряженной работы многие люди испытывают потребность в профессиональном массаже.

• Путеводитель по космическому туризму

В ближайшие 10 лет нам обязательно понадобятся гиды, которые познакомят туристов с достопримечательностями Вселенной.

• Цифровой лингвист

Эта профессия будущего сделает язык машин понятным и живым для людей. Цифровые лингвисты будут работать с онлайн-переводчиками, поисковыми системами и роботами, которые «разговаривают» с людьми.

Линк- https://www.evoca.am/hy/blog/life_style/most-demanded-professions-of-future/

Согласно другому источнику, наиболее популярными профессиями сегодня являются: стоматолог, медсестра, фармацевт, врач, физиотерапевт, , аналитик систем здравоохранения, разработчик программного обеспечения и веб-разработчик технологий.

Линк этой страницы- https://www.careerprofiles.info/top-100-careers.html

Мышление людей меняется, меняются и их требования. Может быть, через 10 лет появятся новые профессии, и современные профессии станут менее популярными. Но, на мой взгляд, как бы ни менялись времена, в мире всегда есть потребность в врачах, учителях и педагогах.

15. 02. 22

Dear students, all the given sentences seem to be grammatically and lexical correct but there are mistakes in them. Try to correct them.

I enjoyed very much at the party last night.
Last night I enjoyed the party very much.

The beer isn’t enough for everybody.
Beer is not enough for everyone.

She entered into the room.
She entered the room.

He asked me how much time did I spend on my lessons.
He asked me how much time I spend on my lessons.

Only then I understood my mistake.
Only then I realized my mistake.

Have you already finished your work?

Whoever telephones me, tell him that I am taking a shower.
Whoever telephones me, tell him that I am taking a shower now.

Were all the students present? Yes, everybody were in the hall.
Were all the students present? Yes, everybody was in the hall.

What rough mistake!
What a rough mistake!

Please explain me how to translate such idioms into Armenian.
Please explain to me how to translate such idioms into Armenian.

I think he won’t accept our invitation.
I think he will not accept our invitation.

I know her for ten years.
I have been knowing her for ten years.

He asked me where did I see her the previous day.
He asked me where did I see him the previous day.

Go to the magazine and buy some food for our picnic lunch.
Go to the supermarket and buy some food for our picnic lunch!

She married with him last year.
She got married him last year.

Neither his friends nor he are in time for classes.
Neither his friends nor he are on time for classes.

Bread and cheese are what I prefer in the mornings.
I prefer bread and cheese in the mornings.

I don’t like rapping. – So do I.
I don’t like rapping. – Either me.

Hardly did I arrive when a quarrel started.
I hardly arrived when a quarrel was started.

I am waiting for you here since 9 o’clock.
I have been waiting for you here since 9 o’clock.

I have seen him three days ago.
I saw him three days ago.

Biologists carry out experiences on rats.
Bialogists carry out experements on rats

Հալոգեններ

*1-   Ինչո՞ւ են 7րդ խմբի գլխավոր ենթախմբի տարրերին   անվանում «հալոգեններ», բնութագրեք այդ տարրերը       

Մենդելևի պարբերական համարագի 7-րդ խմբի գլխավոր (Ա) ենթախմբի տարրերը F, Cl, Br, J, At (աստատ) կոչվում են հալոգեններ: Այդ անունը ստացել են այն պատճառով , որ բազմաթիվ մետաղների հետ առաջացնում են մեծ գործածություն ունեցող աղեր:

Բոլոր հալոգենները ոչ մետաղներ են, արտաքին էներգետիկ մակարդակում ունեն 7 էլեկրոններ ուժեղ օքսիդիչներ են: Ամենաուժեղ օքսիդիչը ֆտորն է:

Աստատը՝ At, ռադիոակտիվ տարր է, գործնականում  չի հանդիպում բնության մեջ, ատացվել է արհեստական ճանապարհով:

*2-Հալոգենները   ինչպիսի՞ միացությունների  ձևով  են  տարածված  բնության   մեջ 

Հալոգենները բնության մեջ հանդիպում են միացությունների ձևով: Ֆտորի ամենատարածված միացություններն են  ֆլյուորիտը ՝ CaF₂, կիրոլիտր՝ Na₃AlF₆, ֆտորասրուրիտը:

Քլորի հիմնական միացություններից են կերակրի աղը՝ NaCl, սիլվինը՝ KCl կառնալիտը և այլն: Բրոմի և յոդի միացություններ են պարունակում բնական ջրերը:

*3-. Ինչո՞ւ են  հալոգենները  համարվում  կենսական  տարրեր, թվարկեք  հալոգենների
 միացությունների   դերը  մարդու  օրգանիզմում….

Հալոգեններն ու դրանց միացություններն ունեն վիթխարի կիրառություններ մարդկային գործունեության ամենատարբեր ոլորտներում, ինչպես նաև կենսաբանական կարևոր  նշանակություն բույսերի և կենդանիների նորմալ աճի ու գոյատևման համար:

Արդյունաբերությունում քլորից ստանում են քլորջրային և աղաթթու: Քլորի ջրային լուծույթի մանրէասպան հատկության վրա է հիմնված բնակչությունը ջուր մատակարարրող կայաններում գազային քլորի օգտագործումը: Ֆտորը հիմնականում տեղայնացված է ատամներում, եղունգներում և ոսկրային հյուսվածքներում:

Քլորի  զանգվածային բաժինն օրգանիզմում կազմում է 0,15%: Քլորիդ-իոններ է պարունակում արյան պլազման NaCl և KCl աղերի լուծույթների ձևով:

Մարդու և կենդանիների ստամոքսում արտադրվում է աղաթթու: Բժշկության մեջ լայնութ են օգտագործվում են կերակրի  աղը ֆիզիոլոգիական և հիպերտոնին լուծույթները:

Կենտրոնական նյարդային  համակարգը շատ զգայուն է բրոմիդի իոնի նկատմամբ որն ունի հանդարտեցնող ազդեցություն:

Մարդու օրգանիզմը պարունակում է շուրջ 25մգ յոդ, որը հիմնականում կուտակված է վահանձև գեղձում: Յոդի սպիրտային լուծույթը օգտագործվում է բժշկության մեջ մաշկի բորբոքումների և վնասվածքների դեպքում:

*4-Գրեք   հալոգենների   ատոմների  բաղադրությունը   և  կառուցվածքը

Բոլոր հալոենները ոչ մետաղներ են, արտաքին էներգետիկ մակարդակում ունեն 7 էեկտրոններ, ուժեղ օքսիդներ են: Բոլոր հալոգենները /բացի ֆտորը, որը ունի հաստատուն -1 օքսիդացման աստիճան, ունեն տարբեր օքսիդացման աստիճաններ (մինչև +7), որը բացատրվում  է d ազատ օրիտալով: Վալենտային էլեկտրոնները nS²nP⁵, հեշտությամբ միացնելով 1 էլեկտրոն ավարտուն են դարձնում իրենց արտաքին շերտը հալոգենների օքսիդիչ հատկությունները փոքրանում է F>Cl>Br>J>At այս շարքում յուրաքանչյուր նախորդ տարր դուրս է մղում հաջորդին իր միացությունից:

*5-Ինչպիսի՞  վալենտականությունը  և   օքսիդացման աստիճան  է  ցուցաբերում  քլորը
 միացություններում, գրեք  օրինակներ…

Քլորը՝ Cl, ատոմային համարը 17, գտնվում է պարբերական համակարգի 7-րդ խմբի գլխավոր ենթախմբում:

Վալենտականությունը	Հնարավոր օքսիդացման աստիճան	Էլեկտրոնային վիճակ (Վալենտային մակարդակ)	Միաթթուներ օրինակ
I	+1, -1, 0	3S23P5	NaCl, NaClO, Cl2
III	+3	3S23P43d1	NaClO2
V	+5	3S23P33d2	KClO3
VII	+7	3S13P33d3	KClO4

*6- Թվարկեք   հալոգեն պարզ նյութերի  ֆիզիկաքիմիական  հատկությունները

Հալոգեններն ազատ վիճակում շատ թունավոր են, նույնիսկ յոդը, եթե նրա կոնցետրացիան օդում մեծ է:

Կապը երկու ատոմի միջև կովալենտային, ոչ բևեռային է:

Քլորը, բրոմը և յոդը ջրում վատ են լուծվում, ֆտորը փոխազդում է ջրի հետ:

Մոլային զանգվածի մեծացման հետ հալոգինների հալման և եղման ջերմաստիճանները բարձրացնում են, մեծանում է խտությունը ինչը պայմանավորված է միջմոլեկուլային փոխազդեցույան ուժերի մեծացման հետ: Հալոգենները գոյություն ունեն երկատոմ մոլեկուլների ձևով , որոնք առաջաանում են հալոգենների ատոմների արտաքին էներգիական  մակարդակի կենտ էլեկտրոնները զուգվելու հաշվին:

*7-  Որտե՞ղ  են  կիրառում   քլորը   և նրա  միացությունները

Մեծ քանակով քլոր է ծախսվում օրգանական նյութերի քլորացման վրա: Այդպես ստացվում են տարբեր պլաստմասսաներ, կաուչուկ, բույսերի պաշտպանության  միւոցներ, սինթետիկ  մանրաթելեր, ներկեր, դեղամիջոցներ, լուծիչներ: Քլորը ոչնչացնում է հիվանդածին միկրոօրգանիզմները և այդ պատճառով այն օգտագործվում են խմելու ջրի վարակազերծման համար: Լույսի ազդեցությամբ ջրի հետ փոխազդելիս՝ քլորն առաջացնում է ատոմական թթվածին է (O), որն էլ վարակազերծում է ջուրն ու մեծաթիվ նյութեր գունազրկում:

*8-  Որտե՞ղ  են  կիրառում   աղաթթուն  և  նրա  աղերը, ի՞նչ  է  ժավելաջուրը…  ի՞նչ  է   քլորակիրը…

Աղերը լայն կիրառություն ունեն կենցաղում: Կան աղեր, որոնք օգտագործվում են գյուղատնտեսության մեջ որպես պարարտանյութ կամ թունաքիմիկատ:

Ժավելաջուրը կալիումի հիպոքլորիդի՝ RClO և կալիումիքլորիդի՝ KCl ջրային լուծույթն է: Հաճախ ժավելաջուր է անվանվում նաև նատրիումի հիպոքլորիդը՝ NaClO, որը օժտված է նույն հատկություններով, ավելի էժան և հեշտ եղանակով է ստացվում:

Քլորակիրը կալցիումի հիդրօքսիդի և քլորի փոխազդեցության արդյունքն է: Քլորի հոտով սպիտակ փոշի է:

*9- Կարելի՞ է  խմելու   ջուրը   ախտահանել  քլորով, պատասխանը հիմնավորեք…

Չնայած նրան, որ քլորը շատ վնասակար է մարդու օրգանիզմի համաչ, ջուրը կարելի է արտահանել քլորով, եթե չանցնենք չափը:

*10-Աղաթթվի  ո՞ր  աղի  0.9%-֊անոց ջրային  լուծույթն  է  կոչվում «ֆիզիոլոգիական լուծույթ»:շ

NaCl աղի 0,9%-անոց ջրային լուծույթը կոչվում է ու ֆիզիոլոգիական լուծույթը:

Teenagers are too young to teach other people about anything

I don’t like stereotypes. It is accepted in the society that we should always listen to adults, learn from adults, take examples from adults. In short, the children/teenagers  should always listen and obey the adults. I always ask myself, who is the author of this stereotype? Why do people think that adult is always right and teenager is always wrong? Why does the society thinks that children or teenagers can not teach something to someone, set an example for someone? What if I say that teenagers can teach something to others? I’m sure many will think I’m stupid.

There are kind of groups among old generation who always judge the young generation.  It seems to them that representatives of young generation is not as smart as they or the youth is not so kind or polite.

But that is not true… Life is moving and developing and of course at the same time it is changing its requirements. The youth should be relative to it. That’s the pattern of life.

If a 40-year-old man and a 15-year-old teenager argue over a scientific issue, the public will clearly say that a 40-year-old man is definitely right. And if you ask the public why do they support the opinion of the man, they will definitely say , because a man over 40 is older, so he is smarter.

If the son of a rich man (who is already 30 years old) and a 12-year-old orphan teenager argues over who knows life better, society will support the rich. They will support the rich, because they think that the rich knows life better and its difficulties. But on other hand, they forget to compare their life.  Who do you think knows life better? The rich whose parents gave him «soft life» or the orphan who has already tasted the bitter life…

People always have stupid reasons. But it is not so. Adults are not always smarter than teenagers, adults are not always right and teenagers wrong. Sometimes teenagers can be smarter than adults, sometimes teenagers can set a better example for others.

But anyway we have to listen to adults because they have a rich experience of life…

Ջոուլ-Լենց օրենքը

1. Ինչ է հոսանքի աշխատանքը: Ինչ բանաձևով են այն հաշվում: Հոսանքի աշխատանքի բանաձևը ձևակերպեք բառերով:

Փակ էլեկտրական շղթայի որևէ հողամասով լիցք տեղափոխելիս էլեկտրական դաշտը կատարում է աշխատանք, որն անվանում են էլեկտրական հոսանքի աշխատանք։

Էլեկտրական հոսանքի աշխատանքը հաշվում են A=qU որտեղ A-ն հոսանքի աշխատանքն է, U-ն` լարումը շղթայի տեղամասում q-ն` այդ տեղամասի կամայական լայնական հատուհթով t ժամանակում անցած լիցքը։ Քանի որ q=It, որտեղ I-ն հոսանքի ուժն է տեղամասում, ապա A=IUt։

2. Որն է աշխատանքի միավորը ՄՀ-ում:

Միավորների ՄՀ-ում էլեկտրական հոսանքի աշխատանքն արտահայտվում է ջուլով (Ջ)։

3. Որ ֆիզիկական մեծությունն են անվանում էլեկտրական հոսանքի հզորություն: Ինչ բանաձևով են հաշվում հոսանքի հզորությունը: 

Էլեկտրական շղթայում հոսանքի՝ աշխատանք կատարելու արագությունը բնութագրող մեծությունը անվանում են հոսանքի հզորություն և նշանակում ՝ P տառով։

Այն հաշվում են P=IU բանաձևով։

4. Հզորության ինչ միավորներ գիտեք: Ինչպես են առնչվում այդ միավորները վատտին:

Միավորների ՄՀ-ում հզորությունն արտահայտվում է վատտով (Վտ), ընդ որում, 1Վտ=1Ջ/վ։ P=IU բանաձևի հիման վրա 1 վատտը կարելի է ներկայացնել նաև հետևյալ կերպ`

1 Վտ=1Ա•1Վ=1Ա•Վ։

Բացի վատտից` օգտագործվում են նաև կիլովատտ (կՎտ), մեգավատտ (ՄՎտ), միլիվատտ (մՎտ) միավորները։

5. Որն է հոսանքի աշխատանքի ոչ համակարգային միավորը: Գրել այդ միավորի և ջոուլի վրա  արտահայտող հավասարությունը:

Որն է հոսանքի աշխատանքի ոչ համակարգային միավորը: Գրել այդ միավորի և ջոուլի կապն արտահայտող հավասարությունը:

Վտ-վայրկյան (Վտ*վ) աշխատանքի կամ արտադրված կամ սպառված էներգիայի չափման ոչ համակարգային միավոր է:
1 կՎտժ = 1000 Վտ * 3600 վ = 3600000 Վտվ = 3,6ՄՋ:

6. Ինչ փորձով կարելի է համոզվել, որ միևնույն հոսանքի ուժի դեպքում հաղորդչում անջատվող ջերմաքանակը համեմատական է հաղորդչի դիմադրությանը:

Իրար հաջորդաբար միացնենք  միևնույն երկարության և հաստության երեք հաղորդիչ` նիքրոմե, նիկելինե ու պղնձե, ինչպես նաև ամպերաւափը և ռեոստատը։ Շղթան  բանալիով փակենք և ռեոստատի միջոցով աստիճանաբար մեծացնենք շղթայում հոսանքի ուժը։ Կտեսնենք, որ երեք հաղորդիչներ էլ տաքանում են ։ Բայց նիքրոմե հաղորդիչը շիկանում է` մինչև ապտակել, նիկելինե հղորդիչը` կարմրում, մինչդեռ պղնձե հաղորդիչը տաքանում է աննշան։

Փորձի այս արդյունքը, բնականաբար, հաղորդիչների դիմադրություն որի տարբերության հետևանքն է։ Փորձում հոսանքի աշխատանքի հաշվին մեծանում է յուրաքանչյուր հաղորդչի ներքին էներգիան. հաղորդիչը տաքանում է`  միաժամանակ շրջապատին տալով ջերմաքանակ։

7. Ինչ բանաձևով են հաշվում հոսանքակիր հաղորդչում անջատվող ջերմաքանակը: Գրել բանաձևը:

Ինչ բանաձևով են հաշվում հոսանքակիր հաղորդչում անջատվող ջերմաքանակը: Գրել բանաձևը:

Q=I² Rt;

Q — ջերմաքանակ;
I — հոսանքի ուժ;
R — դիմադրություն;
t — ժամանակ։

8. Ձևակերպել Ջոուլ- Լենցի օրենքը:

Հոսանքակիր հաղորդչում անջատվող ջերմաքանակը հավասար է հոսանքի ուժի քառակուսու, հաղորդչի դիմադրության և հոսանքի անցման ժամանակի արտադրյալին։

ական թթ, իրարից անկախ, այս ձևակերպված օրենքին փորձերով հանգել են ֆիզիկոսներ Ձեմս Ջոուլը (Անգլիա) և Էմիլի Լենցը (Ռուսաստան), որոնց անունով էլ կոչվում է օրենքը և այդ օրենքն արտահայտող Q=I²Rt բանաձևը։

9. Բացատրեք, թե ինչու է տաքանում հաղորդիչը, երբ նրա միջով հոսանք է անցնում:

Մետաղե հաղորդչում ազատ էլեկտրոններըէլեկտրական դաշտի ազդեցությամբ կատարում են ուղղորդված շարժում։ Սակայն, հաճախակի բախվելով մետաղի բյուրեղացանցի իոններին, իրենց կինետիկ էներգիայի մի մասը հաղորդում են դրանց։ Իոնները սկսում են ավելի ուժգնորեն տատանվել, մեծանում է հաղորդչի ներքին էներգիան և, հետևաբար, բարձրանում է ջերմաստիճանը։

10. Ինչպիսին է շիկացման լամպի կառուցվածքը:

Ժամանակակից շիկացման լամպը հայտնագործել է ամերիկացի նշանավոր գյուտարար Թոմաս Էդիսոնը 1878 թ. ։ Վոլֆրամե պարույրաձև շիկացման թելիկի ծայրերն ամրացված են երկու մետաղալարերի` կալիչներին։ Այդ մետաղալարեր անցնում են ապակե ոտիկի միջով և զոդված են լամպակոթի մետաղե մասերին։  Լամպակոթին ամրացված է ապակե բալոնը։

Պարապումք 18

Վարժություն 94

3-2x>0 գծային

7x-3/5 <0 գծային

x²-5x+1<0 երկրորդ աստիճան

7x- x/5 >0 գծային

4x-5x²>0 երկրորդ աստիճան

3x²+7<0 երկրորդ աստիճան

Վարժություն 95

4x+2x²-1>0

2x²+4x-1>0

6+x2<0

1x²+0*x+6<0

x²/3- x+0,2<0

x²/3 – x+0,2<0

1-7x+x²/2>0

x²/2 – 7x+1>0

Վարժություն 96

x²-3x+4>0 (1/3)

(1/3)²-3*1/3+4>0

1/9-1+4>0

1/9+3>0

31/9>0

Լուծում է

x2-2x+3<0 (1/2)

1/2²-2*1/2+3<0

1/4-2*1/2+3<0

1/4-1+3<0

1/4+2<0

21/4

Լուծում չի

2*(-2)²-5*(-2)*1<0 (-2)

8+10-1<0

17<0

Լուծում չէ

3x²-3x+1>0 (-3)

3*(-3)²-3*(-3)+1>0

27+9+1>0

37>0

Լուծում է

1/3 x²-1/5 x+1/7<0 (15)

1/3*(15)²-1/5*(15)+1/7

1/3*225-1/5*15+1/7<0

75-3+1/7<0

72 1/7<0

Լուծում չէ

x²/4+x-1/7<0 (12)

12²/4+12-1/7<0

144/4+12-1/7<0

144+3-1/7<0

147-1/7<0

147 1/7<0

Լուծում չէ

Վարժություն 100

4x²-6+10>0

2x²-3+5>0

-6x²-12x-6<0

x²+6x+0<0

-9x²-90-81<0

x²+10+9<0

10×2-20x+30>0

x²-2+3>0

12x²-16x+8<0

3x²-4x+2<0

-11x²-44x-33<0

x2+4x+3

Январь

.Задание 1. Армянские наскальные рисунки называются петроглифы. Изучите материал по теме  1  2. В блогах расскажите о символах и значениях этих рисунков, местах наибольшего распространения рисунков ( основную информажию). Есть ли подобные рисунки у других народов, расскажите об этом. 

Петроглифы — выбитые или нанесённые краской изображения на каменной основе. Могут иметь самую разную тематику — ритуальную, мемориальную, знаковую.

Подобные памятники существуют на территории всего обитаемого мира. Например, это Саймалуу-Таш в Киргизии, Тамгалы в Казахстане, Гобустан в Азербайджане, в Армении, пещера Альтамира в Испании, Залавруга в Карелии (Россия), пещеры Фон-де-Гом, Монтеспан и другие во Франции, на берегу Амура, у национального нанайского села Сикачи-Алян.

Первые творцы в Древней Армении, давшие наименования созвездиям, судя по петроглифам Гегамских гор, обладали богатой фантазией. Они умели сравнивать и выявлять сходство между созвездиями и представителями животного мира.

Десятилетние поиски в горах помогли проникнуть в тайну многих изображений. Найденные петроглифы классифицируются по методу нанесения рисунка на камень, по стилистическим особенностям рисунка и композиции.

В одной из композиций нашли своеобразное воплощение созвездия Цефея, Дракона, Лебедя. Дельфина, Пегаса, Большой Медведицы, Тавроса и других. При сравнении этой композиции с композицией фигур созвездий, данной известным польским астрономом XVII века Яном Гевелнем, установлено почти полное совпадение в порядке расположения десяти идентичных фигур обеих композиций. Так стала рассеиваться завеса таинственности четырёхтысячелетнего петроглифа

Задание 2. Расскажите о каком-либо национальном блюде, угощении той местности, в которой вы сейчас проживаете.

Я живу в Китайе, уже 3 года. Хочу отметить, что китайская кухня очень богатая, у них сотни, если не тысячи блюд. Но очень мало блюд, которые нравятся проживающим здесь иностранцам. Я уже пробовала десятки известных китайских блюд, но это малая часть китайской кухни. Сразу скажу, что я не большой любитель китайской кухни, и очень мало блюды, которые мне действительно нравятся.

В каждом городе Китая есть свое знаменитое блюдо. Но, на мой взгляд, самая популярная национальная еда в Китае — это «хого» или как говарят китайцы «huǒ guō».

Для простых китайцев «Хого» — скорее не блюдо, а способ приготовления еды и общения друг с другом, когда ингредиенты, подобранные по вкусу, варят в общем котелке, перемежая еду разговорами. Особенно славится хого провинции Сычуань. В ресторанах, в которых подают хого, используются особые столы, в их центре находится печь, на которую устанавливают горшок с бульоном или соусом (часто горшки разделены на два сектора, так что в них можно сразу приготовить два разных кушанья, обычно острое хого и неострое хого). Гостям подают сырые продукты, которые впоследствии и станут ингредиентами хого: мясо, морепродукты, овощи, тофу, лапшу, пельмени — их набор не стандартизован. Каждый посетитель самостоятельно регулирует температуру блюда, время приготовления различных ингредиентов и очерёдность их опускания в горячий бульон. Как правило, в самом Китае бульон подают очень острый, хотя можно заказать бульон и без большого количества специй. В Китае есть разные виды хого: острый, неострый и хого, который делится на эти две части (в самом самоваре есть разделитель, с одной стороны которого находится острый бульон, а с другой — обычный). Есть полезные и питательные хого, рыбные хого, хого с морским огурцом, грибные, хого с мясом на кости, из кишок, с рыбой и маринованной китайской капустой, с курицей, уткой, кроликом и так далее.

Я сама пробовала хого. Это не плохо, но мне не очень понравилось.

Заданиe 3.

В переводе со старославянского «вертеп» значит «пещера». Как правило, так называют самую известную в мире пещеру, в которой родился Христос. Во многих христианских странах существует давняя традиция украшать дом рождественским вертепом. В «пещере» изображается прекрасный момент после рождения Христа․ В яслях над ним склоняются Иосиф и Дева Мария, а рядом стоят пастухи, волхвы и ангелы, а также домашняя живность. Слово «вертеп» также неразрывно связано и с другим видом искусства, которое появилось в России в XVIII веке. Но наиболее ярко данный вид искусства развит в Неаполе, его также называют ,, Неополитанским вертепом,,․ С каким видои искусства ассоциируется данное выражение? Дайте развернутый ответ․

А что вы знаете ( если не знаете, изучите) о вертепе в России?

В России вертепы был популярны до революции. Но с 1917 года началась антирелигиозная пропаганда и первыми под удар попали традиции и обряды, связанные именно с Рождеством. Увы, многие из них были забыты на многие годы.

«Вертеп» она была известна в Западной Украине, куда перешла из Польши, которая, в свою очередь, получила ее из Германии. В мюнхенской рукописи XIII века есть описание рождественского действа, исполнявшегося монахами.

Вертеп как кукольный театр представлял собой переносной ящик из тонких досок или картона. Внешне он напоминал домик, который состоял из одного или двух этажей. Чаще всего встречались двухэтажные вертепы.

В верхней части игрались драмы религиозного содержания, в нижней – интермедии, комические бытовые сценки. Это определяло и оформление частей вертепа. Верхняя часть («небо») обычно оклеивалась изнутри голубой бумагой, на задней ее стене были нарисованы сцены Рождества; или же сбоку устраивались макет пещеры либо хлева с яслями и неподвижные фигуры Марии, Иосифа, Богомладенца Христа и домашних животных.

Нижняя часть – «земля» или «дворец» – оклеивалась яркой цветной бумагой или фольгой, посредине на небольшом возвышении устраивался «трон», на котором находилась кукла, изображающая царя Ирода. В дне ящика и в полочке, разделявшей ящик на две части, были прорези, по которым кукловод передвигал стержни с прикрепленными к ним неподвижно куклами – персонажами драм. Передвигать стержни с куклами можно было вдоль ящика, куклы могли поворачиваться во все стороны. Справа и слева каждой части были прорезаны «двери»: из одной куклы появлялись, в другой исчезали.

Задание 4. Объясните мысл фразы » В здоровом теле- здоровый дух». Напишите небольшой рассказ на эту тему.

Одна из проблем сегодня заключается в том, что жизнь стала намного проще. Люди перемещаются из одного места в другое с помощью транспортных средств. Сегодняшние мобылние телефоны позволяют нам заказать все что мы хотим из дома и т. д. . Да, так жить легче, но если мы посмотрим на это с противоположной стороны, то поймем, что и в этом есть свои минусы. Люди меньше выходят из дома, меньше контактируют с людьми, меньше двигаются физически и так далее.

Хочу привести пример коронавируса. Во время коронавируса люди долгое время находились в изоляции дома. Люди работали из дома онлайн, школьники долгое время учились онлайн. Это очень плохо отразилось на человечестве.

А еще большенство людей едят только нездоровую пищу и ведут нездоровый образ жизни.

На мой взгляд, это одна из важнейших проблем нашего времени. Нам нужно больше думать о нашем здоровье и теле!

Задание 5. Чтение

По каждому произведению выскажи свои мысли

Александр  Грин. «Новогодний праздник отца и маленькой дочери»

Мне очень понравилась рассказ. Рассказ об ученом по имени Эгмонд Дреп, который больше всего в этой жизни любил сочинять. А еще у него была дочка. Но его дочери было еще 6 лет, когда умерла ее мать, поэтому она жила у родственников. Дреп и его дочь встречались раз или два в год.

На первый взгляд кажется, что Дреп плохой отец, но на самом деле он очень любил свою дочь.

Дреп сочинял без остановки 15 лет.

В очередной раз Тави пришлось посетить Дреп, чтобы вместе встретить рождество. Дом Дрепа был очень грязным и пыльным. Тави убирала дома а патом она разжигла огонь, чтобы обогреть дом до того, как ее отец вернется домой. Но самое печальное в том, что девочка случайно сжигала 15-летний труд своего отца.

Когда отец возвращается, он увидел, что его дом чист. Но патом он понял, что девушка сожгла свои 15 лет работы.

Дреп начал плакать, потому что он потерял свою 15-летнюю работу. Но его дочь  сделала это не специально, она лищ хотела сделать отцу что-то хорошое…

Дрепу было трудно, эта работа была для него очень важна, но он понял, что в его жизни есть что-то более важное. Это была его дочь.

В этой жизни есть вещи, которые незаменимы. Некоторые люди действительно незаменимы в нашей жизни.

Дреп понял, что его дочь важнее всего прочего в этой жизни…

Ф. Достоевский » Мальчик у Христа на елке»

Рассказ довольно грустная, но в то же время сложная. Речь идет о маленьком мальчике, который просыпается в холодном подвале и находит свою мать мертвой, но не понимает, что его мать уже умерла. Потому что он очень голоден, он пытается выйти, внезапно он видит красивое большое дерево в одном из окон дома. Подходит, влюбляется, видит танцующих мальчика и девочку и продолжает свой путь, заглядывает в другое окно, снова видит то же дерево, на этот раз другим детям котором дарят подарки, он также пытается залезть за подарком, но ему бросили гроши и выгнали из дома

Он продолжает свой путь и замечает кукольный театр, забывая, что голоден и мерзнет начинает с удовольствием смотреть, но и здесь один мальчик случайно толкает его, и он падает. И постепенно он начинает уже не чувствовать голод, холода,  и внезапно встречает много таких же детей, как он, которых бросили родители, одного нашли на лестнице, другого нашли обмороженным.

Сначала трудно понять смысл рассказа, но меня очаровал отрывок, в котором говорится, что дети были счастливы с одной стороны, а их плачущие матери – с другой, из этой фразы я поняла,  что герой рассказа мертв где он встретил таких бездомных детей, как он, как будто его душа нашла здесь покой. Но, конечно, меня эта история очень впечатлила. Я никогда не хочу, чтобы такие дети были в жизни, жизнь прекрасна по образцу, когда этот образец нарушается, жизнь становится жестокой и несправедливой. В этой истории норма жизни нарушается, маленький шестилетний мальчик находит свою мертвую мать, и внезапно его детство прекращается.

Իմ ուսումնական ձմեռը

Այս տարին ինձ համար սկսվեց շատ նշանակալից իրադարձություններով: Նախորդ տարի ես դիմել էի միջազգային դպրոց ընդունվելու համար (UWC Changshu, China): Ամբողջ աշխարհում կա 18 այդպիսի դպրոց, և ուրախությամբ պետք է նշեմ, որ այդ դպրոցներից մեկը գտնվում է Հայաստանի Դիլիջան քաղաքում: Այդ դպրոցի մասին ես դեռևս լսել էի, երբ 4-րդ դասարանում էի սովորում, և անցած տարի շատ պատահմամբ բացահայտեցի, որ Չինաստանում է գտնվում նման դպրոցներից մեկը:

Դպրոցի ընդունելությունը բաղկացած է երեք քայլից: Առաջին փուլը նոյեմբեր ամսին էր: Պետք է ներկայացնեի ինձ, խոսեի իմ ձեռքբերումների, նպատակների մասին: Հունվարին դպրոցից նամակ ստացա, որտեղ ասվում էր, որ ես անցել եմ առաջին փուլը: Անկեղծ՝ շատ էի ուրախացել, դա իսկապես մեծ ձեռքբերում էր ինձ համար: Հաջորդ փուլը հունվար ամսին էր, պետք է մի ամբողջ օր անցկացնեի դպրոցում: Այդ օրը խիստ հագեցած էր: Ես ունեի երեք քննություն, մեկ հարցազրույց և թիմային աշխատանքներ, քննարկումներ: Քննությունը բավականին բարդ էր, իսկ թեման դեմոկրատիայի և դիկտատուրայի մասին էր: Ես պետք է իմ կարծիքը հայտնեի և օրինակներ բերեի: Պետք է ասեմ, որ ինձ հետ կային մոտավորապես 100 դիմորդ,  բոլորն էլ շատ պատրաստված: Յուրաքանչյուր աշակերտ տարբերվում էր իր մտածելակերպով, ոճով, և, անկեղծ ասած, ամեն մեկից կարելի էր մի բան սովորել: Ես շատ հետաքրքիր ժամանակ անցկացրեցի նրանց հետ: Միասին քննարկեցինք գլոբալ տաքացման և դրա հետևանքով առաջացած խնդիրների մասին, նաև պետք է ամեն մեկս արտահայտեինք  մեր կարծիքն այդ հարցի շուրջ:

Վերջնական պատասխանը կլինի մարտ ամսվա վերջերին: Ես հուսով եմ, որ ամեն ինչ լավ կլինի: Բայց անկախ նրանից՝ ես կընդունվեմ, թե ոչ, ես մեծ փորձ ձեռք բերեցի այդ քննությունների արդյունքում: Նաև այդ օրվանից հետո որոշ աշակերտների հետ ընկերացել եմ և հիմա էլ շփվում եմ նրանց հետ։

ՀՀ բնակչությունը

• Ի՞նչ ցուցանիշներով է բնութագրվում բնակչության կազմը:

Տարբերում են բնակչության ազգային, սեռային, տարիքային, սոցիալական եւ կրոնական կազմ, ըստ կրթական մակարդակի, բնակավայրերի տեսակների կազմ եւ այլն:

• Որո՞նք են ՀՀ-ում բնակվող ազգային փոքրամասնությունները, ինչպե՞ս են տեղաբաշխված ՀՀ տարածքում, ի՞նչ իրավունքներից են նրանք օգտվում:

Հայաստանի Հանրապետթյունը բնակչթյան ազգային կազմով աշխարհի առավել միատարր երկրներից է: Հիմնական ազգը` հայերը, 2011 թ. մարդահամարի տվյալներով կազմում են
բնակչության ընդհանուր թվի 98,1%-ը:

Հայաստանի Հանրապետությունում թվաքանակով երկրորդ ազգը եզդիներն են: Նրանց թիվը 2011 թ. մարդահամարի տվյալներով 35,3 հազ.է: Մեծ մասը բնակուվում է Արագածոտնի եւ Արմավիրի մարզերի գյուղական բնակավայրերում: Հիմնական զբաղումունքն անասնապահությունն է, հատկապես ոչխարաբուծությունը: Թեեւ նրանց ծնելիության եւ բնական աճի ցուցանիշները բավականին բարձր են, սակայն արտագաղթի պատճառով եզդիների թիվը վերջին տասը տարիներին նույնիսկ նվազել է:

Երրորդ տեղում ռուսներն են, որոնց թիվը 2011 թ. մարդահամարի տվյալներով 11,9 հազ. է: Ռուսների մեծ մասն ապրում է Երեւանում, Գյումրիում, Վանաձորում եւ այլ քաղաքներում: Նախկինում ռուս կրոնական աղանդավորներով` մոլոկաններով եւ դուխոբորներով են բնակեցված եղել հանրապետության հյուսիսի, հատկապես Լոռու մարզի մի շարք գյուղական բնակավայրեր (Լերմոնտովո, Ֆիոլետովո, Մեդովկա եւ այլն): Սակայն վերջին տարիներին նրանց մեծ մասը արտագաղթել է:

ՀՀ-ում մյուս ազգերից համեմատաբար մեծաքանակ են ասորիները, քրդերը, ուկրաինացիները, վրացիները, հույները, որոնցից յուրաքանչյուրի թիվը 3 հազարից էլ պակաս է: Հույների մեծ մասն ապրում է պղնձարդյունաբերական քաղաքներում (Ալավերդի,Ախթալա, Շամլուղ), ասորիները` Արարատի մարզի Վերին Դվին եւ Դիումիտրով գյուղերում: Ուկրաինացիները հիմնականում քաղաքաբնակ են:

Երկրի գործող սահմանադրության համաձայն` Հայաստանի Հանրապետության բոլոր քաղաքացիներն, անկախ ազգային պատկանելությունից, ունեն հավասար իրավունքներ ու պարտականություններ: Ազգային փոքրամասնությունները կարող են ունենալ ազգային դպրոց, զարգացնել ազգային մշակույթը,պահպանել ազգային ավանդույթները:

• Ինչպիսի՞ն է ՀՀ բնակչության սեռային կազմը: Ինչո՞ւ և ինչպե՞ս է այն փոփոխվում ըստ տարիքի:

ՀՀ-ում բնակչության սեռային կազմը տարբեր տարիքային խմբերում տարբեր է: Ինչպես աշխարհում, այնպես էլ մեզանում ծնվում են ավելի շատ տղաներ, քան աղջիկներ: Դրա հետեւանքով էլ երեխաների թվում գերակշռում են տղաները: Բայց քանի որ տղա երեխաների մահացությունն ավելի բարձր է, հետագայում (մոտ 20-30 տարեկանում) նրանց թվերը գրեթե հավասարվում են: Ավելի բարձր տարիքային խմբերում գերակշռող են դառնում կանայք, իսկ ծերերի մեջ կանանց գերակշռությունն է՛լ ավելի է մեծանում:

• Ինչպիսի՞ն է ՀՀ ուրբանիզացման մակարդակը: Ինչպե՞ս և ի՞նչ պատճառներով է այն փոփոխվել վերջին հարյուրամյակներում:

Հայաստանը 1918 թ.` իր ազգային պետականությունը վերականգնել նախօրյակին, տիպիկ ագրարային երկիր էր, որի բնակչթյան 90%-ը բնակվում էր գյուղերում, եւ միայն 10%-ը` քաղաքներում:
Խորհրդային տարիներին երկրի տնտեսության, հատկապես արդյունաբերության, շինարարության, սպասարկման ոլորտի ճյուղերի զարգացման շնորհիվ գյուղական բնակչության հաշվին աճեց քաղաքաբնակների բաժինը եւ 1980-ական թվականների վերջերին կազմեց 68%: Սակայն վերջին երկու տասնամյակներում արդյունաբերության ճգնաժամի հետեւանքով մեծ չափերի հասավ քաղաքաբնակների արտագաղթը: Դրա հետ կապված նվազեց քաղաքային բնակչության բաժինը, որը 2011 թ. մարդահամարի տվյալներով կազմում է ավելի քան 63,3%:

ՀՀ խոշոր քաղաքներ

• ՀՀ քաղաքները ի՞նչ խմբերի են բաժանվում ըստ աշխատանքի աշխարհագրական բաժանմանն իրենց մասնակցության աստիճանի:

1. Համապետական կենտրոն: Դա ՀՀ տարաբնակեցման միասնական
   համապետական համակարգի կենտրոնն է` Երեւան մայրաքաղաքը: Երեւանում կենտրոնացած են ՀՀ իշխանության բարձրագույն մարմինները, այստեղ հանգուցվում են ներհայաստանյան եւ միջազգային տրանսպորտային ուղիները:
2. Մարզային (տարածաշրջանային) կենտրոններ, որոնցից յուրաքանչյուրը կենտրոն է երկրի մի մասի` համեմատաբար ընդարձակ տարածաշրջանի համար: Լրիվ ձեւավորված կամ ձեւավորվող այդպիսի կենտրոններ են մարզերի վարչական կենտրոնները: Դրանց շարքում առավել հասուն եւ բարձր կարգի կենտրոններ են Գյումրին, Վանաձորը, Կապանը, Գավառը եւ Իջեւանը:
3. Տեղական նշա նակության կենտրոններ: Այդպիսիք են ՀՀ մնացած քաղաքները, այդ թվում նախկին վարչական շրջանների կենտրոնները: Դրանց ազդեցության ոլորտում են գտնվում շրջակա (մինչեւ 10 կմ շառավղով) գյուղական բնակավայրերը: Եթե Երեւանն իրեն է ձգում երկրի տարածքն ամբողջությամբ, ապա տարածաշրջանային (մարզային) կենտրոնն` այդ տարածքի միայն մի մասը:

• Գյումր զարգացման տարբեր փուլերում ի՞նչ գործոններ էին նպաստել կամ խանգարել նրա տնտեսական վերելքին:

Գյումրի բնակավայրը գրավոր աղբյուրներում հիշատակվում է հնագույն ժամանակներից Կումայրի, ապա Գյումրի անունով: Արեւելյան Հայաստանը: Ռուսաստանին միանալուց հետո այն վերանվանվել է Ալեքսանդրապոլ, խորհրդային ժամանակներում կոչվել է Լենինական: Քաղաքի կարգավիճակ է ստացել 1840 թ.: Քաղաքի տնտեսական նշանակությունը կտրուկ աճել է, երբ այստեղ հիմնվել է ռուսական բազմամարդ կայազոր, կառուցվել է Ալեքսանդրապոլ բերդը, սկսել է արագ թափով զարգանալ արհեստագործթյունը:
Քաղաքի զարգացմանը նոր խթան է հաղորդել Թբիլիսի–Գյումրի–Կարս եւ Գյումրի–Երեւան–Նախիջեւան երկաթուղու եւ Գյումրու երկաթուղային դեպոյի կառուցումը:
1914 թ. Գյումրու բնակչությունը զինվորական կայազորի հետ միասին ավելին էր, քան Երեւանի բնակչությունը:

Խորհրդային տարիներին քաղաքը շարունակում էր զարգանալ, եւ արդեն 1980-ական թվականների վերջին նրա բնակչությունը հասել էր 230 հազարի: Ստեղծվել էր բազմաճյուղ արդյունաբերություն, որտեղ առաջատար էին տեքստիլ, սննդի եւ մեքենաշինական ճյուղերը: Գործում էին բուհեր, գիտահետազոտական հիմնարկներ: Ակտիվ էր մշակութային կյանքը:
Գյումրու համար ողբերգական եղավ 1988 թ. դեկտեմբերի 7-ը, երբ երկրաշարժը վայրկյանների ընթացքում կործանեց քաղաքի մեծ մասը: Ավերվեցին եւ շարքից դուրս եկան քաղաքի գրեթե բոլոր գործարաններն ու ֆաբրիկաները, դադարեց գործել քաղաքային տնտեսությունը: Եղան մեծաթիվ զոհեր: Հազարավոր ընտանիքներ զրկվեցին կացարանից եւ հեռացան Գյումրիից:

• Տվե՛ք Վանաձոր քաղաքի աշխարհագրական բնութագիրը:

Վանաձորը ՀՀ երրորդ քաղաքն է (105 հազ. բն.), Լոռու մարզի վարչական եւ տնտեսական-մշակութային կենտրոնը: Քաղաքի միկրոաշխարհագրական դիրքին բնորոշ է այն, որ գտնվում է Փամբակի եւ Բազումի լեռնաշղթաների միջեւ ընկած նեղ ու երկարավուն գոգավորությունում` Փամբակ եւ Տանձուտ գետերի միախառնման վայրում: Քաղաքով են անցնում Թբիլիսի–Գյումրի երկաթուղին, ինչպես նաեւ մի քանի ավտոխճուղիներ:

Հնում բնակավայրը հայտնի է եղել Ղարաքիլիսա անունով, 1930-ական թվականներին այն վերանվանվել է Կիրովական, իսկ 1992 թ.` Վանաձոր: Քաղաքի կարգավիճակ է ստացել 1924 թ.:
Մինչեւ 1920-ական թվականների կեսերը Վանաձորը աննշան գյուղաքաղաք էր: Նրա տնտեսական զարգացումը սկսվում է լայնածավալ արդյունաբերական շինարարությամբ: Մեկը մյուսի հետեւից կառուցվում են քիմիական կոմբինատը, մեքենաշինական, թեթեւ ու սննդի արդյունաբերության գործարաններ, ջերմաէլեկտրակայանը:
Այժմ վերականգնվում են երկրաշարժից տուժած քաղաքային տնտեսությունը, բնակելի ու արդյունաբերական շենքերը:
Քաղաքում գործում են բուհեր, գիտահետազոտական եւ մշակութային խոշոր հիմնարկներ, ու «Հայաստան» առողջարանը, տուրիստական հանգրվաններ եւ դպրոցական ճամբարներ:

• Հայաստանի քաղաքների շարքում ո՞րն է Վաղարշապատի հատուկ դերը:

Ճիշտ է, իր տնտեսական նշանակությամբ Վաղարշապատը չի կարող համեմատվել մայրաքաղաքի եւ վերը բնութագրված քաղաքների հետ, բայց բացառիկ է նրա հոգեւոր-մշակութային նշանակությունը: Այդ առումով Վաղարշապատը ոչ միայն համահայաստանյան, այլեւ համահայկական կենտրոն է: Այստեղ է գտնվում Հայ առաքելական եկեղեցու գլխավոր կենտրոնը` Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածինը` Մայր տաճարը, ինչպես նաեւ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի աթոռանիստը:

• Գնահատե՛ք Կապան քաղաքի զարգացման բնական և տնտեսական նախադրյալները:

Կապանի աշխարհագրական դիրքը, համեմատած ՀՀ մյուս տարածաշրջանային կենտրոնների հետ, պակաս նպաստավոր է: Քաղաքը հեռու է հանրապետթյան տնտեսական կենտրոններից (Երեւանից` 320 կմ): Ոչ բարենպաստ դիրքի պատճառով թույլ են արտահայտված նաեւ Կապանի կազմակերպիչ-համախմբող կենտրոնի գործառույթները մարզի տարածքում:
Ներկայումս չեն գործում քաղաքի օդանավակայանը եւ միակ երկաթուղին` Կապան–Միջնավան:
Կառուցվել են մեքենաշինական, ավտոնորոգման, շինանյութերի, թեթեւ ու սննդի արդյունաբերության ձեռնարկություններ:
Քաղաքը մեծապես տուժեց 1990-1992 թթ. ադրբեջանական ռմբակոծություններից եւ տրանսպորտային շրջափակումից:
Սյունիքի մարզկենտրոն դառնալուց հետո Կապանում ակտիվացավ տնտեսական եւ մշակութային կյանքը, ստեղծվեցին նոր կրթամշակութային, առողջապահական, մարզական եւ այլ հիմնարկներ: